Andvari - 01.01.2009, Blaðsíða 112

110
HANNES BJÖRNSSON
ANDVARI
hæfileika til að gera áheyrendum sínum hana skiljanlega og vekja áhuga þeirra fyrir
henni. Yfirleitt hafi fyrirlestrar Hannesar Árnasonar stuðlað að því að auka sjálfstæða
hugsun stúdentanna, og hjálpað þeim til að skilja og tileinka sér aðrar námsgreinar.
Þá segir hann, að dócentinn hafi með sínum heiðarlega og mannúðlega hugsunarhætti
áunnið sér hollustu og virðingu nemenda sinna og þannig hafi öll kennslustarfsemi hans
haft gagnlega þýðingu fyrir þróun stofnunarinnar.115
Fram kemur hjá Pétri að Hannes ræki starf sitt einkar vel, en þessi umsögn er
gefin fyrir kennslu á æðra skólastigi þar sem nemendur hafa þurft að leggja
sig fram í námi til að ná tilskildum árangri. Því er hún ef til vill ekki lýsandi
fyrir kennslu Hannesar í Lærða skólanum, en þessar stofnanir voru aðskildar
þó svo að þær deildu húsnæði allra fyrstu árin. Þegar þessi umsögn var gerð
hafði Prestaskólinn verið fluttur yfir í Hafnarstræti 22, en það gerðist árið
1851. Loks flutti skólinn í Austurstræti 22 árið 1873.116
Matthías Jochumsson (1835-1920) var nemandi Hannesar í Lærða skól-
anum og Prestaskólanum á árunum 1859-1865. Hann var góður námsmaður117
og frásögn hans um Hannes er í heildina mjög jákvæð:
Séra Hannes Árnason var og „original" - enn þá fremur en þeir lærðu menn dr. Jón
Þorkelsson og Gísli. I fasi og framkomu var hann svo skringilegur, að því er ekki
auðvelt með orðum að lýsa. Hann var grandvar maður í öllu, og það svo mjög, að
hin innri ráðvendni hans brauzt út í ytri háttum hans, í hégómlegu nostri og tærilæti,
spéhræðslu, fumi og ýmsu skringilegu látbragði. Slíkt fas og vanstilli hans var þung
freisting gárungunum, en hinir alvarlegri þoldu önn fyrir hann, því að allir hlutu að
virða manninn. Hann hafði loðstígvél, er kalt var, og mátti aldrei sjá gróm á þeim né
klæðum sínum. Hann var lesinn maður og vel heima í ýmsum greinum heimspekinnar,
en þótti miður fallinn til að kenna þær greinir, sem honum bar að kenna; hafði og
tamið sér betur dönsku en íslenzku og ruglaði því stundum málunum. Þegar þessi
vandaði heiðursmaður tvísteig fyrir bekkjum okkar, lagði fingur á nef sér og spurði
í mestu vinsemd út úr „lektíum" okkar, héldum við ætíð fyrir munninn, eins og allir
hefðu tannpínu. Steinafræði hans kölluðum við „snakk“ og sjálfan hann „snakkara".
Jón Olafsson hefur nýlega tekið af mér ómak og lýst nánara háttum hans. Vil ég því
heldur minna á hina betri hlið séra Hannesar, sem nú er frægur fyrir hið rausnarlega
„legat“ sitt.
Heima fyrir var hann miklu viðfelldnari maður, og færi hann að tala um menntamál,
varð hann hinn skemmtilegasti; hann átti danska konu, er svipaði til hans. Hún barst
lítið á út á við, en heima, eða í fámenni, kom hún fram sem all-mikil menntakona og
valkvendi. Þótti okkur séra Gunnari og fleirum tyllidagur, ef við sóttum þau heim; en
spjátrungar voru þar ekki vel séðir. „Odi profanum vulgus!“ sagði séra Hannes. Bjarna
rektor heyrði ég segja við danskan mann: „Pastor Arnesen er en af de faa videnskabelig
dannede Mænd vi har“.118
Víst þótti Matthíasi Hannes sérkennilegur, en fræðimaður var hann og gat
verið skemmtilegur í góðum hópi. „Odi profanum vulgus“ er frá Hórasi
komið og merkir eitthvað á þessa leið; „Mér hugnast ekki (ómenntaður) lýður-