Andvari - 01.01.2009, Blaðsíða 178

176
KRISTMUNDUR BJARNASON
ANDVARI
leiðir þeirra skildi um sinn. Hann vonar, að hún eigi þess kost að heimsækja
frændfólk hans austur í Odda. „Ferðalög á hestum er einhver bezta skemmtun,
sem ísland getur boðið upp á.“ Árið 1863 eru þau leynilega trúlofuð. Emilía
er „den elskeligste Pige paa Jorden“. Jón þurfti að verða sér úti um góða stöðu
sem fyrst: „Jeg er inderlig glad ved Emilie. Gud give bare, at vore Veje kunne
gaa sammen vel snart. ...“ Því var ekki að heilsa fyrr en árið 1866, eftir aðra
Islandsferð Emilíu. Fjárhagurinn leyfði það ekki.
Hjá þeim hjónum stóðu íslendingum, sem komu að heiman, jafnan opnar
dyr. Oftast voru landar á vegum þeirra, og jafnan höfðu þau „íslenzka hús-
hjálp“.38
V
Við skildum við Júlíus - í sögu Amtmannsins á Einbúasetrinu - í maímánuði
1843, þar sem hann gekk daglega ofan á Tollbúð, horfði á skipin koma og
fara. Suðlægir þýðvindar blésu, svo að hann taldi, að faðir hans fengi góða og
skjóta ferð heim til föðurlandsins. Svo barst honum fregn um föðurmissinn.
Söknuðurinn eftir hann varð rótgróinn, þeim feðgum hafði alltaf komið vel
ásamt. Þegar stormasamt gerðist á heimilinu, fylgdi hann föður sínum að
málum - í þögn. Hann var svo hræddur um að missa hann af heimilinu,
verða pabbalaus. Emilía Johnsson getur þess í bréfum, hve kært var með
þeim feðgum og telur, að barnið hafi aldrei komizt yfir skilnaðinn. Hann fyr-
irgaf jafnvel aldrei, að hann skyldi ekki fá að fljóta með Jóni bróður sínum
til Islands.
Fara má nærri um tilhlökkun Júlíusar á vordögum 1849. Hann beið komu
föður síns með óþreyju, beið þess að ræða við hann um áhugamál sín, svo sem
um náttúrufræðileg efni. Fregnin um skyndilegt fráfall hans reyndist honum
reiðarslag. Hann fékk krampakast og varð sér um sefa fremur en nokkru
sinni; fjarlægðist heimilið, reis upp til andstöðu. Hann hafði ekki lengur
takmark að keppa að. Hugboð Nínu, sem hún trúði dagbók sinni fyrir 17. maí
1839, var að rætast:
„Það er ... hryggilegra en tali taki, að yngri bróðir okkar skuli umgang-
ast okkur, - hann, sem er svo einstaklega góðum gáfum gæddur og verður
þar af leiðandi mjög móttækilegur fyrir áhrifum. Guð gefi, að hér verði
breyting á, svo að stirfnin í dagfari okkar setji ekki mark sitt á hann. Það
mundi valda mér hinum bitrustu samvizkukvölum, ef litli anginn verður
ekki góður, og hvern mun furða á því. Hann var falinn mér og systur
minni á hendur frá öndverðu. Hann varð fyrir þungbærum veikindum og
var lasburða langalengi. Við vöktum ótrauðar nótt eftir nótt yfir honum og
- án þess að vera framhleypin - get ég bætt því við, að við sýndum honum
fyllstu móðurlega umhyggju og blíðu. Þetta urðum við að bera, þótt ungar