Andvari - 01.01.2009, Qupperneq 170

168
KRISTMUNDUR BJARNASON
ANDVARI
lega úr taksótt. Um vorið hafði talazt svo til, að Páll yrði aðstoðarmaður
Adolphs Christians Baumanns sýslumanns í Gullbringu- og Kjósarsýslu, sem
var „langversta og vandamesta sýslumannsembættið á landinu.“ Baumann
fékk leyfi til að sigla þá um sumarið með því skilyrði, að hann fengi Pál til
að gegna embættinu á meðan, og Páll segir síðar: „Eg var það barn að gángast
undir það“. Baumann kom ekki aftur, og Páll neyddist til að þjóna embætt-
inu fram á árið 1862.21 Öll þessi ár átti alþýða erfitt, og Páll var svo mikið
ljúfmenni, að hann kinokaði sér við að taka lögtaki hjá fátæklingum, borgaði
því úr eigin vasa, það sem vantaði á, að konungssjóður fengi sitt.
Páll átti erfitt eftir konumissinn. Börnum hans þremur var komið fyrir
hjá vinafólki. Hann hefur trúlega leitað til völvunnar á Bessastöðum, og þar
munu hafa tekizt náin kynni með honum og Þóru Grímsdóttur. Varð það
þeim báðum að láni, að Þóra skyldi allt í einu hætta við Hafnarferðina. Þau
Páll voru gefin saman á afmælisdegi hans, 13. nóvember 1859, er hann fyllti
47 ár. Þótt hjónaband þeirra Þóru væri barnlaust, reyndist það farsælt. Páll
var léttur í lund og ljúfur í umgengni og dáði konu sína. Þegar „ættarólundin“
sótti að henni, tókst Páli að sefa sjúkan hug.
Leið Gústu lá aftur til íslands 1863. Má vera, að nokkru hafi um það ráðið,
að Þóra systir hennar lá þá sjúk og var hjálparþurfi. Þegar rættist af Þóru, hóf
Gústa kennslu á nýjaleik með ágætum árangri, að sögn eins nemanda hennar,
Jakobínu Jónsdóttur, systur síra Hallgríms á Hólmum í Reyðarfirði. Hún hafði
dvalizt á annan áratug með bróður sínum og mágkonu, Kristrúnu Jónsdóttur
frá Grenjaðarstöðum, fyrrum unnustu Baldvins Einarssonar.
Jakobína hleypti heimdraganum þrítug að aldri og hélt til Reykjavíkur
til náms og frama árið 1865. Hún skrifaði Sólveigu systur sinni, konu Jóns
Sigurðssonar alþingismanns á Gautlöndum, 7. nóvember fyrrnefnt ár og sagði
henni margt frá Reykjavíkurlífinu. Hún var að mennta sig, og kennarinn var
Ágústa Johnsson, sem maddama Kristrún hafði kynnzt sem barni á Möðru-
völlum. Jakobína skrifar Sólveigu systur sinni:
Eg hef tíma í frönsku hjá fröken Ágústu tvisvar í viku. Eg var byrjuð á því dálítið hjá
Þorgerði,2 og svo vildi eg reyna að halda því áfram. Hún er mér undur góð, frökenin.
Hún bauð að koma með mér til prófessorsins, og þar vorum við á sunnudagskveldið í
góðu yfirlæti. Annars fékk ekkert sérlega mikið á mig í því húsi nema Elinborg,3 það er
sérlega viðkunnanleg og dönnuð stúlka. Gaman þykir mér að músikkinni. Eg hef heyrt
2 Hugsanlega Þorgerður, dóttir síra Hallgríms á Hólmum. Hún átti Valdimar Chr. B.
Olivarius, sem settur var sýslumaður í Norður-Múlasýslu 1863, en varð síðast bæjarfógeti
í Rönne í Borgundarhólmi. Góðir kunnleikar tókust síðar með þessari fjölskyldu og Jóni
Grímssyni Johnsson og konu hans.
3 Elinborg Pétursdóttir Péturssonar, prestaskólakennara, síðar biskups, seinni kona Bergs
Thorbergs landshöfðingja.