Andvari - 01.01.2009, Side 185

ANDVARI
FRÁ BÖRNUM AMTMANNSINS Á EINBÚASETRINU
183
Minningargrein um Jón Johnsson birtist í ísafold undir nafnstöfunum: P.M.,
fangamarki Páls Melsteðs:
Með síðustu ferð póstskipsins hingað til Reykjavíkur barst sú fregn, að sumardaginn
fyrsta (20. apríl þ.á.) hefði dáið í Kaupmannahöfn, eptir stutta legu, Jón Kampmann
Martinus Johnsson ... 75 ára að aldri. Hann fæddist í Kaupmannahöfn 5. desbr.
1818, ólst upp hjá foreldrum sínum, fyrstu árin í Danmörk og því næst hjer á landi
árin 1824-1833, en fluttist aftur með þeim til Danmerkur hið síðarnefnda ár, og var
þar upp frá því til dauðadags, nema stutta stund eitt sumar, er hann heimsótti föður
sinn, er þá var amtmaður nyrðra í annað sinn. Þegar á æskuárum Jóns hneigðist hugur
hans að sjómennsku og vildi hann umfram allt komast í tölu sjóliðsforingja; það átti
eigi að takast, því að hann þótti eigi hafa næga sjón á öðru auga. Var hann þá settur til
skólanáms, tók fyrsta og annað próf við háskólann í Khöfn og las lögfræði hin næstu
missiri, en tók ekki embættispróf. Á þeim árum fekk hann ritstörfum að gegna undir
stjórn þeirra manna, er stýra fjárhag háskólans (Universitets Kvæsturen), og jafnframt
gjörðist hann fjehirðir Metropolitanskólans í Khöfn. Þessum störfum gegndi hann síðan
bæði vel og lengi eða fram undir 40 ár, og þegar hann nú fyrir fáum árum fekk lausn frá
þeim, var hann af konungi vorum sæmdur kammerráðsnafnbót. Árið 1867 kvongaðist
hann danskri konu. Hún heitir Emilia og er kvennval. Eigi varð þeim barna auðið, en
segja mátti um hjúskap þeirra eins og sagt var fyrir mörgum árum um ein hjón hjer
á landi: Þau höfðu að fóstri dýrar dætur guðs: dyggð og trú. Jón var blíður í lund,
staðfastur í öllu ráðlagi, tryggur vinur og sannkallað prúðmenni í allri framgöngu.
P.M.53
John (Jón) Johnsson hætti háskólanámi 1854 trúlega vegna fátæktar.54 Fékk
lausn frá opinberum störfum 1. apríl 1885. Hinn 16. sama mánaðar var hann
sæmdur kammerráðsnafnbót.551 ritinu íslendingar í Danmörku segir um Jón:
„Jón Johnsen [svo] var sagður einstakt valmenni af öllum er þektu hann.“
Eftir lát Jóns var sem elli færðist yfir Emilíu með þrúgandi þunga. Um
sinn var eina yndi hennar að eiga bréfaskipti við vini sína á Islandi, þar sem
umræðuefnið var Jón, ævi hans og störf. Hún minntist þess, að þau höfðu
hægt um sig á kvöldin og sátu þá tíðum við lestur eða Jón las upphátt fyrir
hana. Síðan hófust rökræður um efnið.
Emilía fór að kynna sér betur ritfórur fjölskyldunnar, sem að Jóni sópuðust
við dauða foreldra hans og systra. Árið 1889 gaf hann Landsbókasafni drög
eða uppköst að embættisskjölum föður síns frá amtmannsárunum. Þar hafa
orðið mistök við skráningu, sem Jóni hefði fallið illa: I fyrsta lagi er farið
rangt með nafn. „Gjöf Jóns kammerráðs Johnsens“. Öll fjölskyldan ritaði
sig Johnsson (Jóhnsson). í öðru lagi verða þessi gögn naumast talin „emb-
œttisskjöl Gríms amtmannsíí án skýringa, þar eð um drög eða uppköst er að
ræða, sem voru ekki afhendingarskyld, er bú amtmanns var gert upp. Jón
nefndi gögnin: „Embeds-Koncepter“. í rituðum gögnum amtmannsfjölskyld-
unnar kenndi margra grasa: dagbóka, sendibréfasafns og kveðskapar. Þau