Andvari - 01.01.2009, Page 187

ANDVARI
FRÁ BÖRNUM AMTMANNSINS Á EINBÚASETRINU
185
hefur hann fyrir sér, er hann segir: „Þessi aðskilnaður er gagnstœður guðs og manna
lögum“\ Ekki máttu halda, að ég vilji varpa skugga á móður þína, henni kynntist ég þó
og hélt afar mikið upp á hana. Ég vildi svo gjarna komast til botns í, hver orsök að þessu
í öndverðu var. Það er reyndar óskiljanlegt, að svo góð og skynsöm kona, skyldi geta
hugsað sér að neita að fylgja manni sínum, sem var að komast á efri ár. Er hugsanlegt,
að börnin hafi stjórnað gerðum hennar? ... Veit ég vel, að hann var ekki gallalaus, en ég
elska minningu hans ólýsanlega og óska svo innilega, að ég hefði kynnzt honum, eins
og ég kynntist móður ykkar heitinni.57
Emilía reynir að halda uppi sömu reisn og fyrr eftir dauða Jóns og hlynna að
þeim, sem erfitt eiga. Hver veit nema hún sé að rækja móðurhlutverkið, sem hún
fékk ekki að sinna. Emilía hafði alltaf kunnað því vel að hafa ungt fólk í kring-
um sig, og svo var enn. Margur íslenzkur námsmaður hafði notið gestrisni henn-
ar og aðstoðar. Einn þeirra var Jón Johnsen („Jón Oddi“), sonur síra Asmundar
Jónssonar, fyrrverandi dómkirkjuprests, síðast í Odda á Rangárvöllum, og
Guðrúnar Þorgrímsdóttur frá Bessastöðum. Þau Jón höfðu litið til með honum,
er hann var við nám í Höfn. Jóni gráa þótti frændi hans heldur útsláttarsamur.
Jón Johnsen var síðast sýslumaður í Suður-Múlasýslu og sat á Eskifirði.
Kona hans var Kristrún Þuríður Hallgrímsdóttir prests að Hólmum og
Kristrúnar Jónsdóttur prests á Grenjaðarstöðum. Jón sýslumaður átti and-
streymt og lét af störfum vorið 1895 og fluttist til Reykjavíkur. Emilía tók
dóttur þeirra hjóna, Guðrúnu, í fóstur haustið 1894 og styrkti til náms. Hún
var þá 14 ára. Emilía hafði síðan á Hafnarárum Jóns föður hennar borið hann
og fólk hans fyrir brjósti. Barnið var líka út af síra Jóni á Grenjaðarstöðum,
sem Emilíu fannst til um.
Það er frá Jóni sýslumanni að segja, að hann lézt haustið 1895, sama ár og
hann fluttist til Reykjavíkur. Getur Emilía þess í bréfum, að „Gunna sín“ hafi
þá átt afar bágt. Hún grét og grét með óstöðvandi ekka, og tókst Emilíu ekki
að hugga hana; ákvað þá loks að lofa barninu að gráta sig úrvinda, og reynd-
ist það vel ráðið.58
Hinn 8. febrúar 1899 er dagur uppi fyrir Emilíu. Hennar var minnzt svo í
blaðafregn hérlendis:
Ekkjufrú Emilie Johnsson, borin Meyer, andaðist 8. febrúar síðastliðinn að heimili
sínu í Kaupmannahöfn. Hún var fædd 18. júní 1828 og var ekkja eftir Jón Johnsson
kammerráð, gjaldkera við háskólann (d. 1893), son Gríms amtmanns Jónssonar. Emilie
heitin var mesta valkvendi, gáfuð og góð, skemtileg og óvenjulega vel mentuð. Mörgum
íslendingum var hún kunn og öllum að góðu einu; höfðu margir þeirra komið í hús
þeirra hjóna, og svo var enn, eftir að hún varð ekkja. Venjulega voru einnig einhverjar
heldri stúlkur íslenzkar hjá henni, er fóru utan til þess að leita sér mentunar. Fjögur
síðustu árin tók hún unga, föðurlausa stúlku frá íslandi til sín, var henni eins og góð
móðir og mannaði hana sem bezt hún mátti. Áður en Emilie heitin giftist, hafði hún
komið til íslands tvisvar og dvalið þar 2 vetur. Var henni síðan jafnan hlýtt til íslands
og Islendinga.59