Andvari - 01.01.2009, Síða 193

ANDVARI
FRÁ BÖRNUM AMTMANNSINS Á EINBÚASETRINU
191
þekkingu.“ Hún varð sjálfri sér ergileg fyrir bragðið, „að hún „gömul konan“
skyldi fara hjá sér. „Það er ekki nema eðlilegt, að aðrir geti ekki skilið það
og skrifi það á kostnað þess, að ég sé óvingjarnleg, þegar ég verð þögul og
þvinguð í framkomu. Ég get orðið svo gröm við sjálfa mig eftir á, en á svo
erfitt með að breyta mér.“74
Páll og Þóra áttu fleira sameiginlegt en áhuga á skólamálum. Þau höfðu
bæði yndi af tónlist og voru söngvin. Dætur hans slíkt hið sama. Páll lék á
gítar og fiðlu. Það hefur því að líkindum oft verið tekið lagið á heimilinu.
Árið 1872 lézt síra Jón Melsteð að Klausturhólum, bróðir Páls Melsteðs.
Hann var kvæntur Steinunni, dóttur Bjarna amtmanns Thorarensens og Hildar
Bogadóttur Benediktssonar. Börn þeirra hjóna voru átta. Eitt var Bogi sagn-
fræðingur. Þóra og Páll tóku Boga í fóstur. Frá þeim lauk hann latínuskóla-
námi. Hann varð síðar stoð þeirra hjóna á margan veg, þegar elli færðist yfir
þau.
Um einkalíf Þóru er helzt vitneskju að fá úr bréfum Emilíu. Þær sýndu hvor
annarri fullan trúnað. Emilía tók aldrei á heilli sér veturinn 1897-1898. í bréfi
til Þóru í febrúar 1898 kvartaði hún um „kuldaflog“, þótt veðurfar væri einkar
milt, og alltaf sagðist hún vera ótrúlega þreytt, hafði verið með slæman hósta
frá haustnóttum 1897. Læknar sögðu hana með lungnakvef (bronkitis). Hún
sagði Þóru, að hún léti samt þessa vesöld ekki á sér festa, hleypti í sig kjarki
(„stranmmede sig op“) og tæki móti gestum. Þannig var ungt fólk í boði hjá
henni einn daginn, er læknirinn hennar kom að vitja um hana. Læknirinn
bannaði henni ferlivist. Hún lét sem ekki væri, fór í rúmið, er gleðskapnum
lauk og - lá nokkrar vikur.
Nærri má geta, að ugg hafi sett að Þóru, er svo var komið fyrir trúnaðar-
vinkonu hennar, að hún mátti vart hafa ferlivist.
Á útmánuðum 1899 berst henni harmafregnin: Emilía er dáin. Þóra fékk
síðasta bréf sitt til hennar endursent. Þóra segir, að Páll taki vinamissi með
æðruleysi. Hann er orðinn svo gamall og hefur séð svo mörgum á bak. Þetta
er líka einn þáttur sögunnar, sem hann hafði bundið ást við. Páll er alblindur
að kalla, en sér allt í hugarsýn. Fyrir Þóru vefst gömul spurning: Hver er næst-
ur? Hún eða Páll? Hún vill lifa, vera honum sem móðir. Þótt skrokkurinn sé
farinn að gefa sig, er andinn Páls samur við sig. Það, sem hann skrifaði konu
sinni í vormánuði 1870, gildir enn:
Þú sérð, vona eg, að allt er nú sami Pállinn og sami fuglinn, sem sat hér og skrifaði þér
fyrir 11 og 12 árum. Nema hvað eg hefi fullkomnast í samlífi okkar eins og mig alltaf
grunaði. Gott má af góðum hljóta.75
Veturinn 1901-1902 var í Kvennaskólanum stúlka að nafni Rannveig
Kristín Guðmundsdóttir, bónda á Gróunesi í Gufudalssveit (Rannveig K.G.