Hugur - 01.01.2006, Blaðsíða 165

Hugur - 01.01.2006, Blaðsíða 165
Tilurð ogformgerð“ ogfyrirbærafræðin 163 nauðsyn þess gríðarlega verks að koma á fót almennri fyrirbærafræði tilurð- arinnar - sem kemur til skjalanna í þriðju leiðinni sem hér er lýst. C) Sögulega og markhyggjulega leiðin. „[Mjarkhyggja skynseminnar gegn- sýrir hinn sögulega veruleika",24 einkum „einingu sögunnar um sjálfið".25 Þessari þriðju leið er ætlað að greiða aðgang að frummynd (eidos) hins sögu- lega almennt (þ.e.a.s. að lokamarki (íe/os) þess, vegna þess að frummynd til- tekinnar birtingarmyndar hins sögulega, þ.e. tiltekinnar framþróunar merk- ingarinnar sem hlýtur að vera í senn rökleg og andleg, getur ekki verið annað en forskrift, tiltekið gildi fremur en tiltekið eðlisform). En hún er annað og meira en leið á meðal annarra leiða. Eðlisformleg greining sögunnar er ekki eins og hver önnur eðlisformleg greining: hún nær utan um heild þess sem er. Innrás logos-ms og tilkoma hugsjónarinnar um óendanlegt verkefni skyn- seminnar í mannlega vitund á sér ekki einvörðungu stað með keðju byltinga sem jafnframt eru umbreytingar yfir í það sem þegar var til staðar - kvalræði endanleika sem fyrir var og leysir úr læðingi dulið afl óendanleika sem ljær mætti (ðúvagig) tiltekinnar þagnar rödd sína. I þessum snöggu umskiptum eru um leið fólgnar afhjúpanir (en einnig endurhjúpanir því að uppruninn dylst jafnóðum undir hinu nýja hlutlægnissviði sem uppgötvað var eða leitt fram). Husserl fellst á að umskipti þessi geri alltaf boð á undan sér „í óreið- unni og myrkrinu", það er að segja ekki einvörðungu í einföldustu þáttum lífsins og mannkynssögunnar, heldur örli einnig á þeim í dýrah'finu og nátt- úrunni almennt. En hvernig getur slík staðhæfing, sem nauðsynlega sprettur af fyrirbærafræðinni og gildir innan hennar, talist hafin yfir allan vafa af hálfu fyrirbærafræðinnar sjálfrar? Því að þessi staðhæfing vísar ekki aðeins til fyrirbæra og þess auðsæja í upplifiminni. Geti sh'k staðhæfing, strangt til tek- ið, einungis gert vart við sig innan fyrirbærafræðinnar, má þá ekki líta svo á að hún sé þá þegar - eða eftir sem áður - frumspekileg, játun tiltekinnar frumspeki sem lægi þá fyrirbærafræðilegri orðræðu til grundvallar? Ég læt mér nægja að varpa þessum spurningum fram. Skynsemin afhjúpar sem sagt sjálfa sig. Husserl heldur því fram að skyn- semin sé sá logos sem verður til í rás sögunnar. Þessi logos gengur í gegnum veruna með sjálfan sig að markmiði, með það fyrir augum að birtast sjálfum sér, þ.e. að orða sjálfan sig og skilja sjálfan sig (eða heyra í sjálfum sér [s’en- tendre\) sem logos og í krafti þess að vera logos. Logos-inn er talmálið í formi sjálfs-hrifa \auto-affection\: að hlusta á sjálfan sig tala. Hann leitar út fyrir sjálfan sig í þeim tilgangi að endurheimta sjálfan sig í „lifandi nútíð“ nærver- tilurðarformgerð hins almenna sjálfs er nær út fyrir tímamyndunina, eru víðs fjarri, enda til- heyra þær æðra stigi. En þegar við vörpum þessum spurningum fram, gerist það heldur ekki án allra skilyrða. Því að fyrst um sinn mun athugunin á eðlinu einnig halda sig við sjálfið yfirhöf- uð og skilyrðast af þeirri forsendu að fyrir þessu sjálfi sé til samsettur heimur. Þetta er líka nauð- synlegt stig sem ganga verður gegnum til að unnt verði að koma auga á möguleikann á eðlis- formlegri fyrirbærafræbi sem yrði eins a/menn og kostur er, með því að draga fram form þeirra ^ lögmála sem henni tilhcyra" (Husserl, Cartesianische Meditationen, s. 110, §37). Husserl, Die Krisis der europdischen Wissenschaften und die transzendentale Phánomenologie. Husserliana VI. Haag, Martinus Nijhoff 1976, s. 386 (Beilage III). Husserl, Cartesianische Meditationen, s. 109 (§37).
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179
Blaðsíða 180
Blaðsíða 181
Blaðsíða 182
Blaðsíða 183
Blaðsíða 184
Blaðsíða 185
Blaðsíða 186
Blaðsíða 187
Blaðsíða 188
Blaðsíða 189
Blaðsíða 190
Blaðsíða 191
Blaðsíða 192
Blaðsíða 193
Blaðsíða 194
Blaðsíða 195
Blaðsíða 196
Blaðsíða 197
Blaðsíða 198
Blaðsíða 199
Blaðsíða 200
Blaðsíða 201
Blaðsíða 202
Blaðsíða 203
Blaðsíða 204
Blaðsíða 205
Blaðsíða 206
Blaðsíða 207
Blaðsíða 208
Blaðsíða 209
Blaðsíða 210
Blaðsíða 211
Blaðsíða 212
Blaðsíða 213
Blaðsíða 214
Blaðsíða 215
Blaðsíða 216
Blaðsíða 217
Blaðsíða 218
Blaðsíða 219
Blaðsíða 220
Blaðsíða 221
Blaðsíða 222
Blaðsíða 223
Blaðsíða 224
Blaðsíða 225
Blaðsíða 226
Blaðsíða 227
Blaðsíða 228
Blaðsíða 229
Blaðsíða 230
Blaðsíða 231
Blaðsíða 232
Blaðsíða 233
Blaðsíða 234

x

Hugur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Hugur
https://timarit.is/publication/603

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.