Hugur - 01.01.2007, Side 24

22
Andlegt lýðveldi án kreddu
Reynirpú að gerapað sjálfur?
Þetta er eiginlega ennþá flóknara í mínu tilviki, til dæmis að því leyti að ég er ekki
vélvirki eða rafvirki, heldur háskólakennari. Mín varkárni, mín sjálfsskoðun og
mín hæfni til að skilgreina hugtök og forðast ákveðna frumspekilega fuapytti, er
í senn mín atvinna og mitt hversdagslíf líka. Eg hef atvinnu af því að ræða um
þessi mál! Þannig að svarið fyrir mig hlýtur á vissan hátt að vera „já“, því þetta er
einfaldlega mín vinna. Ég mæti hér og ég ræði við nemendur og skrifa þessar
greinar. Síðan er ég eins og aflir aðrir með það að mér finnst ég mega gera meira
af því að fleyta kraftinum sem býr í heimspekinni inn í restina af hversdagslífi
mínu, en ég held hún gagnist töluvert þar flka. Eitt hef ég til dæmis reynt að hafa
að leiðarljósi bæði í heimspekinni og hversdagslífinu — þú sérð hvað það er erfitt
að tala um þetta, það er eins og maður fari að hæla sér um leið og maður fer að
tala um þetta - en það sem ég hef verið að þróa í heimspekiskrifum mínum er
ekkert ósvipað þeim markmiðum sem ég hef sett mér í hversdagslífinu. Mér
finnst til dæmis einfaldleikinn mikils virði á báðum stöðum: ég hef reynt að
einfalda mál mitt og hafa hugsunina tæra. Ég verð mjög pirraður út í sjálfan mig
þegar ég flæki hlutina um of. Markmiðið er að kynna viðfangsefnið og hugsa um
það með lesandanum. Þá skiptir höfuðmáli að vera skýr. Hið sama held ég að sé
mikilvægt í hversdagslífinu, þ.e. að flækja það ekki, og ég reyni að lifa eftir því.
Annað sem mér finnst mikilvægt í heimspekiskrifum er að þau séu heilbrigð. Þá
á ég við að ég er ekki að leita að einhverri sjúkri og fáránlegri framtíðarsýn til að
slengja framan í andlitið á fólki, heldur hef ég ákveðna hugmynd um heilbrigða
skynsemi og heilbrigði. Og mér finnst afskaplega mikilvægt í hversdagslífinu
heilbrigt, einfalt ...
... grœnmeti ...
... grænmeti og góð hreyfing og slíkt. Þannig að ég held ég sé að reyna að gera
mjög svipaða hluti, að þetta styðji hvort annað, en það gengur misvel á báðum
sviðum. Og ég kann ekki að meta það þegar gjá myndast þarna á milli. Ef ég
hefði tileinkað mér afls konar óheilbrigt líferni, væri til dæmis mjög drykkfelldur,
þá held ég að ég myndi ekki skrifa eins og ég skrifa.
Þú talar um heimspekina jyrst ogfremst sem aðferðfrekar en hugmyndir. Hvað veld-
ur?
Að einhverju leyti held ég að þetta mótist af djúpri skapgerð sem maður á sam-
eiginlega með mörgum öðrum. Ég held að menn séu svolítið ólíkir að þessu leyti.
Eg er ekki endilega að gera fltið úr fræðilegri heimspeki og sjálfur stunda ég hana
töluvert, en ég finn að það sem virkilega kveikir í mér, sem þá er rannsóknarefni
mitt, er aðferðin. Þegar ég les Ereud gamla þá sofna ég óðar en hann fer að útflsta
þessar endalausu tilgátur og ægilegu kennilegu byggingar sínar. En aðferð Freuds
er leiftrandi snjöll, þerapían, og ég held hún hafi raunverulegt gildi fyrir sálarfræði
og heimspeki. Sama á við þegar maður les Hegel eða Heidegger, sérstaklega
Heidegger. Sumt í byggingunni hjá honum finnst mér ekki aðlaðandi, en bæði