Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2003, Blaðsíða 54

MARGRÉT JÓNSDÓTTIR
manna að hinum „upprunalega Spáni“ eða öllu heldur Kastih'u eins og
hún var fyrir landvinningana 1492. (Hann tók vitanlega ekki með í reikn-
inginn blómstrandi menningu araba og gyðinga.) Með „vísindalegmn“
sagnfræðirannsóknum sínum tókst honum að skapa nýja og einfalda
sjálfsmynd sem gat sameinað þjóðina. I stað þess að byggja á þölmenn-
ingu Spánar þar sem töluð eru mörg tungmnál og fjölbreytt menning
dafnar, skóp Menéndez Pidal sjálfsmjmd sem byggði á Kastilíu einni
saman. Honum tókst meira að segja að finna glataðar nýlendur þjóðar-
innar í ljóðrænu formi - hinar týndu Indíur - en svo nefhdi hann það sem
hann taldi glataðan korpus spænskrar epíkur.
Með því að hampa el Cid og „ffamleiða" fortíðina inn í nútíðina
reyndi Menéndez Pidal (ómeðvitað) að deyfa sársaukann sem fylgdi missi
nýlendnanna skömmu áður. Þannig tókst að nota sagnfræði til að eyða
óæskilegri og nálægri vanlíðan yfir hruni heimsveldisins og beina sjónum
að fjarlægri fortíð sem var þess virði að fyllast stolti yfir. Ný þjóðarím\nd
átti að eyða sársaukanum sem fylgdi hruni heimsveldisins. Enn öflugra
varð hlutverk hennar í höndum falangista. Spænska þjóðin var harmi
slegin og í eins konar lostd eftir borgarastyrjöldina. Ekki var \dð neinn
óvin að sakast annan en bræður og systur. Lífsreynsla margra var svo
hræðileg að hún þoldi ekki að vera rifjuð upp. Margir fangar smygluðu
bréfum til eiginkvenna sinna áður en þeir voru teknir af lífi og báðu þær
þess lengstra orða að ræða ekki um hrylling borgarastyrjaldarinnar við
börnin því slíkt gæti einungis alið á enn meira hatri meðal Spinverja.12
Þögnin var eina tiltæka deyfilyfið gegn vanlíðan þeirra sem vildu halda
áfram og tilfellið er að börn þeirra sem lifðu borgarastyrjöldina heyrðu
ekki á hana minnst. Þjáningar og persónuleg reynsla úr borgarastyrjöld-
inni var nokkuð sem aldrei var rætt. Þess vegna færði öllum öryggi að
bera el Cid fram sem sögu landsins enda bægði hetjuskapur hans erfið-
um hugsunum um borgarastyrjöldina burtu.
El Cid í höndum falangista
Árið 1929 gaf Pidal út bókina La Espaiia del Cid, verldð sem síðan heill-
aði falangista. Af bókinni að dæma snerist allur Spánn á elleftu öld um-
hverfis miðaldahetjuna. Þannig er horft framhjá því að Spánn á 11. öld
12 Munnlegar upplýsingar frá prófessor Miguel Nieto Núnez \úð háskólann í Setdlla,
9. júní 2003.
52