Tímarit Máls og menningar - 01.12.1964, Síða 106

Tímarit Máls og menningar
liann mjög hófsamnr og gætinn, forSast
allar öfgar.
Tveir kaflar í bókinni ern einkum at-
liyglisverðir: „Stórveldiff Kína“ og „Deilur
sovézkra og kínverskra kommúnista“. í
hinum fyrri fordæmir höfundur Maódýrk-
unina, sem virffist hafa blossaS mjög upp
á síSari árum. Hann telur hana hættulega.
enda er slík mannadýrknn and-sósíaiistísk
í eSli sínu og til þess fallin aS hefja einn
npp á kostnaS annarra. Hún „stuSlar aS
hroka og einangrun valdamanna, yfirdrep-
skap og hræsni annarra". Kínverjar virSast
stefna aS því aS gera Maó aS hálfguSi í
áróSurs skyni fyrir stefnu hans og eru engu
bættari þó hent sé á þá staSreynd, aS slík
mannadýrkun er síSur en svo sérkenni á
þeim sjálfum heldur á sér staS og hefur átt
sér staS meSal flestra eSa allra þjóSa. Hver
þjóS hefur sína hálfguSi á hirnni eSa jörSu
og dýrkar þá hver meS sínum hætti. Um
víSa veröld eru allskonar menn dýrkaSir
allt frá kvikmyndastjörnum og hnefaleik-
unim upp í stórskáld og trúarbragSahöf-
unda. Mannadýrkun er illgresi, sem gjam-
an vex upp úr jarSvegi mikilla átaka. ekki
sízt þjóSfélagsbyltinga. Menn hafa til-
hneigingu til aS gera boSskapinn aS al-
gildum sannleika og höfund hans guðdóm-
legan.
í kaflanum um deilur sovézkra og kín-
verskra kommúnista gefur höfundur ágætar
skýringar á orsökum deilunnar svo langt
sem þær ná. VirSist þessi örstutti kapítuli
vera ritaSur af meiri skynsemi og skiln-
ingi en flest eSa allt annaS sem ritaS hefur
veriS um deilur þessar hér á landi.
Bókin er skemmtileg og þægileg aflestrar
vegna prýSilega skýrrar framsetningar, laus
viS allt tildur og tiktúrur; máliS hreint og
látlaust. ASferS höfundar aS stafsetja kín-
versk nöfn samkvæmt íslenzkum framburSi
er harla vafasöm. Þegar höfundur nefnir
staS þar sem hann dvelst á ferSalaginu á
lesandinn stundum erfitt meS aS átta sig á
því, hvar hann er niSur kominn.
Höfundi hefur orSiS þaS á (bls. 15, 2. 1.
a. o.) aS nota orSiS héraS þar sem ætti aS
vera fylki. Húnan er t. d. miklu stærra en
Island og hefur 30—40 miljónir íbúa. Þetta
umdæmi er fylki — ekki héraS.
Skúli Þórðarson.
De Ganlle
visagnaritun er þjóSaríþrótt okkar
fslendinga. ÞaS er vafasamt, hvort
nokkur önnur þjóS leggur jafnmikinn hluta
af andlegri orku sinni til aS rekja æviferil
og afrek einstakra manna, jafnt stórmenna
á heimsmælikvarSa sem hæglátra dala-
bænda. Eflaust hefur þessi hefS skapazt
viS aSstæSur fámennisins, þar sem einstak-
lingurinn er fyrirferSarmeiri og þar af leiS-
andi markverSari en í fjölmennisþjóSfélög-
um, þar sem tengslin milli einstaklingsins
og þjóSfélags hans eru augljósari.
Tilhneiging íslenzkra rithöfunda til aS
taka ævisagnaritun fram yfir almenna sagn-
ritun er augljós: viS eigum á íslenzku
ævisögur þeirra Talleyrands, Napóleons,
Abrahams Lincolns, De Gaulle og Kenne-
dys, svo nokkur dæmi séu tekin. Aftur á
móti hefur enginn séS ástæSu til aS taka
saman eSa þýSa almenna sögu um út-
breiSslu Frönsku byltingarinnar, Þræla-
stríSiS í Bandaríkjunum eSa stjómmála-
sögu síSustu tuttugu ára, l>ar sem hinir
tveir síSastnefndu hafa leikiS höfuShlut-
verk. AS sjálfsögSu eru þessir þættir sög-
unnar meginuppistaSan í téSum ævisögum,
en þeir eru sveigSir undir veldissprota
söguhetjanna og skoSaSir frá persónuleg-
um sjónarhóli þeirra. Ævisagnaritarinn á
einatt í striSi viS þá tilhneigingu — og
fellur ósjaldan fyrir henni — aS ýkja hlut-
408