Tímarit Máls og menningar - 01.05.1973, Page 114

Umsagnir um bækur
BJARTUR ÞEGAR INN ER KOMIÐ
Þaff er enn eitt dæraiff um hnignun tím-
anna að síminn hefur komið í staff sendi-
bréfsins. Þaff sem áffur var geymt á blaffi
hverfur nú um leiff og röddin deyr út. Nú
er þaff ekki svo að eftirsjá sé að velflestu
því sem skrifaff hefur veriff. Vitaskuld
reiknast flest sendibréf ekki hóti dýrari en
marklaust millihúsasnakk, rétt eins og yf-
irgnæfandi partur Ijóffagerffar heimsins er
leirkynjaður og mosinn víðáttumeiri en
hin æðri lauftré. En leirinn verffur umbor-
inn vegna mikilleika snilldarkvæffanna og
rnosinn er fyrstur til aff þekja hraunið
jarffvegi aff þar megi síffar glæstari gróður
nærast. Og bestu sendibréf aldanna, allt
frá Cíceró og fram til vorra daga, eru bók-
menntagrein út af fyrir sig og sem slík tví-
buri ljóðlistar í umsvifaleysi játningarinn-
ar. Þaff er ævintýri, hvemig sendibréf,
skrifaff af einlægni en ef til vill í flýti og
knúið fram af affstæffum andartaksins, get-
ur búiff yfir æffra gildi sem hefur þaff yfir
stund og stað, langt fram um tilætlan bréf-
ritara.
Fátt hefði höfundi þeirra bréfa sem hér
um ræffir1 þótt fráleitara en að slíkar hug-
leiðingar yrðu uppi hafffar í tilefni einka-
1 Magnús Stefánsson: Bréf til tveggja
vina. Jóhann Gunnar Ólafsson bjó til
prentunar. Mál og menning 1972. 119
bls.
bréfa hans. Þó er ekki vafi á því aff þess-
um bréfum Amar Amarsonar ber sess
meffal íslenzkra fagurbókmennta, engu síð-
ur en bréfum Jónasar Hallgrímssonar,
Benedikts Gröndals Sveinbjamarsonar og
sr. Matthíasar Jochumssonar. Ef „Samleffe
tanker eller tankesamling“ hefði birst á al-
mannafæri á árunum eftir að sú bréfabók
var tekin saman, er ekki efunarmál aff
Bréfi til Láru Þórbergs Þórðarsonar hefði
verið tekið af meira skilningi en raun átti
eftir aff bera vitni. I ritun íslenzkra gam-
anbréfa standa þeir ótvírætt hlið við hliff,
Gröndal, Öm og Þórbergur. En Öm stakk
sínu undir stól, sendi það ekki einu sinni,
en skilríkir menn og góff lukka varðveittu
verkið síffari tímum. Þaff var fjarstætt
þessu feimna skáldi aff kunngera slík skrif,
og þaff féll í hlut stórmeistarans aff brjóta
ísinn í íslenzkum bókmenntum á fyrra
hluta tuttugustu aldar. Allt um þaff má
ekki vanmeta bókmenntasögulegt gildi
þessara bréfa: þau em hluti þess and-
rúmslofts sem höfundur Bréfs til Lám
nærðist af.
Bréf Arnar Amarsonar eru skemmtileg
heimild um samtíff hans og atburffi líð-
andi stundar eins og þeir komu fyrir sjónir
þessum bráffgáfaða, skáldmælta og fyndna
alþýðumanni. í hispursleysi sínu segja þau
meira en góff sagnfræffi um líf og viðhorf
manna á þessum tíma, um lífskjör og lifn-
affarháttu og um þá baráttu sem þaff út-
heimti aff brjótast áfram, þó ekki væri
104