Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2005, Blaðsíða 186

HOMIK. BHABHA
sem þjóðernishyggjan nýtir sér eru oft tilviljunarkenndar upp-
finningar sögrmnar. Hvaða bútaræfill sem er hefði dugað tdl.
En það þýðir samt alls ekki að meginreglan sem þjóðernis-
hyggjan byggir á ... sé á nokkurn hátt óviss og tilviljunarkennd
í sjálfu sér.10 (skáletrun mín).
Óviss mörk hins nútímalega koma fram í þokukenndum skilum þjóð-
arrýmisins og tvíbentum einkenmnn tímalaganna. Tungumál menning-
arinnar og samfélagsins er statt á sprungum nútíðarinnar þar sem hefð-
bundið myndmál um fortíð þjóðarinnar verður tíl. Sagnfræðingar sem
einblína á upphaf og tilurð þjóðarinnar, og pólitískir kenningasmiðir sem
leggja alla áherslu á „nútíma“ heildir þjóðarinnar - „einsleimi, læsi og
naíhleysi eru lykileinkennin“11 - setja aldrei fram grundvallarspmming-
una um hvernig eigi að lýsa þjóðinni sem ferli bundið samtíma.
En spurningar um þjóðina sem frásögn verða einmitt bara settar fram
í hinum rofna nútíma þjóðarinnar - þar sem þekking þjóðariimar er föst
á milli pólitískrar skynsemi og bhndgöm hennar, inn á milli shtra og búta
menningarlegrar merkingar og vissunnar sem íylgir þjóðernislegu upp-
eldi. Hvernig flétmm við frásögn þjóðarinnar sem verður að sigla á milli
markhyggju framfaranna sem síðan sporðreisist }7fir í „tímalausa“ orð-
ræðu óskynseminnar? Hvernig ber að skilja þessa ‘einsleitni’ sem fýlgir
því nútímalega - Fólkið sem, ef gengið er of langt, gemr tekið á sig rnynd
sem minnir mest á það ffumstæða fyrirbæri: múg í einræðisríki? Mitt í
framförum og nútíma afhjúpar tungumál tvíbendninnar pólitík „án fram-
vindu“ eða eins og Althusser sagði eitt sinn á ögrandi hátt: „Rými án
staðar, tími án framvindu.“12 Ef við skrifum sögu þjóðarinnar þá krefst
það þess að við setjum í orð hina frumstæðu tvíbendni sem býr í tíma nú-
tímans. Við getum byrjað á því að draga í efa myndhverfinguna um ffarn-
farir og félagslega samheldni í nútímanum - um fjöldann sem eitt - en
henni deila fræðimenn sem aðhyllast heildarhyggjukenningar um menn-
ingu og samfélag, með ffæðimönnum sem fjalla um kynferði, stéttir eða
kynþætti sem félagslegar heildir sem tjá sameiginlega reynslu hópsins.
Ur jjöldanum eitt\ hvergi hefur þessi grundvallarspeki hins pólitíska
þjóðfélags nútímaþjóðarinnar - sem lýsir sameiningu fólksins í rýminu -
10 E. Gellner, Nations and Nationalism, Oxford: Basil Blackwell, 1983, bls. 56.
11 Sami, bls. 38.
12 L. Althusser, Montesquieu, Rousseau, Marx, London: Verso, 1972, bls. 78.
184