Skírnir - 01.01.1960, Blaðsíða 28
26
Sveinn Einarsson
Skirnir
Uin þessar mundir, er Gitarr och dragharmonika kemur út,
eru að gerast miklir viðburðir i bókmenntum Svía eins og víð-
ar annars staðar í Evrópu. Raunsæisstefnunni og leit hennar
að hinum ytri veruleika er sagt stríð á hendur, en ný róman-
tik lætur gamminn geisa og hleypir ímyndunaraflinu í him-
influg, en táknsæismenn eða symbólistar leita tjáningar fyrir
hin óræðari öfl mannssálarinnar. 1 sænskum bókmenntum
verður útkoma Ijóðabókarinnar Vallfart och vandringsar
eftir Heidenstam 1888 stríðsyfirlýsing, og fræðilega voru hin
nýju sjónarmið túlkuð í ritinu Pepitas bröllop, sem skáldin
Heidenstam og Levertin semja í sameiningu. Árið eftir eða
1890 skrifar Fröding grein, þar sem hann ræðst gegn natúral-
ismanum og fagnar nýju frelsi skáldskaparins. Sama ár ritar
Selma Lagerlöf Gösta Berlings sögu og hlýtur verðlaun fyrir,
og 1895 bætist Erik Axel Karlfeldt í hópinn. Það er runnin
upp ný gullöld í sænskum bókmenntum. Ölík voru þessi skáld
að mörgu leyti, Heidenstam stórhuga foringinn, heimsmaður,
aristokrat, Stór-Svíi, Levertin hámenntaður maður, og bar
skáldskapur hans þess merki. Hin skáldin þrjú stóðu nær al-
þýðunni. Þau sækja yrkisefni að miklu leyti í eitt hérað: Frö-
ding og Lagerlöf til Yermalands, Karlfeldt til Dalanna, og í
verkum þeirra er fjölbreytt þjóðlífsmynd. Þetta fyrirbrigði,
að sækja minnin eða mótívin í sögur og sagnir eins héraðs
og nota mállýzku þess héraðs, var hins vegar ekkert sér-
sænskt fyrirbæri, hliðstæður má finna í evrópskum bók-
menntum þess tíma, einkum þýzkum og belgískum. Það að
taka mið af skáldskap endurreisnar- og baroktimans, hvort
sem um var að ræða stílstælingu eða ekki, var heldur ekkert
sænskt heimabrugg. Hliðstæður og fyrirmynd er t. d. að finna
í l’école romane eða rómanska skólanum, en höfuðmaður hans
er Jean Moréas. — En eitt atriði greinir Fröding frá öllum
hinum: tónlistin i orðum hans. Þar fer hann svipaða leið og
Frakkinn Paul Verlaine: De la musique — encore et toujours.
Kannski hafa þeir báðir fyrirmyndina í Ulalume eftir Poe,
eins og bent hefur verið á.
Þremur árum eftir að Gitarr och dragharmonika kom út, eða
1894, sendir Fröding frá sér annað ljóðasafn, sem hann nefnir