Skírnir - 01.01.1960, Blaðsíða 145
Skírnir
Hugleiðingar um íslenzk mannanöfn
143
svarandi þróun og þegar sett eru saman erlend orð og íslenzk
og gerð af samsett orð, t. d. kirkjugarSur, menntaskóli o. s.
frv. Enginn fettir fingur út í slíkar samsetningar. H.P. tekur
í skrá sína þau nöfn, sem hafa Krist- að forlið, eins og rétt er
og skylt vegna aldurs þeirrar nafngerðar. Hann tekur einnig
með semingi nokkur mjög algeng nöfn eins og FriSjón, GuS-
jón og Sigurjón. Þessi nöfn eru til þess að gera ung í málinu.
Ekkert þeirra kemur fyrir í manntalinu 1703. Tvö þeirra
voru hins vegar algeng 1855 (GuSjón 123 nafnberar, Sigur-
jón 52 nafnberar, en FriSjón aðeins 2 nafnberar), og 1910
voru þau öll mjög algeng (FriSjón 45, GuSjón 678 og Sigur-
jón 405). 1921—50 voru 47 börn skírð FriSjón, 582 GuSjón
og 431 Sigurjón).
Hin gerð bastarðanafna er miklu yngri. Ekkert nafn af því
tæi kemur fyrir 1703, nema ef vera skyldi Ingilín. Líklegast
virðist mér, að nafnið sé orðið til fyrir áhrif frá Randalín.
Árið 1855 eru komin fram nokkur kvennanöfn af þessari
gerð, t. d. Ólafía og DaSína, og fjöldi þessara nafna hefir auk-
izt geigvænlega 1910. Þessi tegund bastarðanafna hefir miklu
minni stoð í íslenzkri málþróun en hin gerðin. Það er fremur
sjaldgæft, að erlend viðskeyti verði frjó í íslenzku máli, þótt
benda megi á dæmi þess, t. d. -rí í orðum eins og bilirí, sem
var algengt orð á mínum uppvaxtarárum á Isafirði. Að vísu
tel ég ekki rétt, að öll þessi nöfn séu skorin niður við sama
trog. T. d. er rétt og skylt að hafa hliðsjón af tíðni þeirra. En
í hópi þessara nafna og ungra tökunafna eru flest þau nöfn,
sem ég tel rétt að kalla ónefni. Og þaS er höfuSviSfangsefniS,
aS mínu áliti, aS beina skeytum gegn þessum nafnhópum
til verndar hreinleik nafnaforSans. Þessi nöfn eru að visu
mörg, en þau eiga ekki gamlar rætur í málinu, og yfirleitt
eru þau borin af fáum einstaklingum. Það er því tiltölulega
auðvelt að útrýma þeim og ætti ekki að skapa mikla andstöðu.
Nöfn án nefnifallsendingar.
Hermann Pálsson ræðir í bók sinni ýmis einkenni nafna,
sem geri það að verkum, að þau geti ekki talizt lögleg (aðal-
lega á bls. 13—14). Er flest gott um þær meginreglur að