Skírnir - 01.01.1960, Blaðsíða 168
166
Jacqueíine Simpson
Skírnir
hinn ófullnægjandi endir sögunnar í þeirri mynd, sem hún
er nú, sé að nokkru að kenna safnanda Sturlungu. En þar
sem ekki er um neitt jákvætt að ræða, sem bendir í þá átt
(úr því að einkenni þau, er finnast í 25. kapítula, eru aðeins
víshending), er betra að kenna hér um hæfileikaskorti hins
upprunalega höfundar. Enn fremur eru jafnvel í þessum
köflmn viss einkenni, eins og sýnt verður fram á hér á eftir,
sem eru í samræmi við skapgerð höfundar, eins og hún birt-
ist í verki hans.
Aðalgallarnir á byggingu sögunnar virðast þvi vera klaufa-
legur endir og mismunandi óljós tilgangur með 20., 16., 10.
og nokkru af 9. kapítula. Eru þessir gallar nógu alvarlegir til
þess að knýja fram kenningu um, að höfundar séu margir
og sagan sett saman í tveimur áföngum? Það verður að meta
þá með hliðsjón af öðrum einkennum sögunnar: tryggð henn-
ar við skýran tilgang, reglubundna og jafnvel dramatiska að-
ferð við að setja fram þróun ófriðarins og hinn samfellda stíl.
Persónulýsingar sögunnar hafa verið gagnrýndar af Magn-
úsi Jónssyni, sem segir um höfundinn: Hann er ekki vel til
þess fallinn að skrifa varnarrit. Hann er of óhlutdrœgur,17)
Guðmundur er söguhetjan, en samt sjást vissir gallar í fari
hans. Á hinn bóginn eru óvinir hans gæddir sérstakri göfgi
og höfðingsskap, sem Magnús Jónsson telur, að hefði verið
útilokaður í fullunninni gerð sögunnar. Hann tekur til dæmis
viturlegar ávítur önundar vegna háðsyrða Leifs og Halla, það
hugrekki, sem hann og Þorfinnur sýna í brennunni, stolt og
hefndarhug Guðrúnar önundardóttur og miskunnsemi Þor-
gríms alikarls, sem kemur fram í að þyrma barni Hildibrands,
við að halda aftur af Starkaði og í að neita að brenna kirkj-
una. Við þetta mætti bæta dirfsku Sigurðar grikks við að
bjarga Kálfi Guttormssyni.
Slik andstæð skapgerðareinkenni (sem í sjálfu sér eru ofur
eðlileg) hefur P. G. Foote skýrt betur,18) en hann telur, að
17) Magnús Jónsson, sama rit, bls. 39.
18) 1 óútgefinni ritgerð um Sturlunga sögu, sem ég á að þakka marg-
ar góðar visbendingar, sérstaklega um notagildi stileinkenna fyrir athug-
anir á sögu þessari.