Skírnir - 01.01.1969, Blaðsíða 75
SKÍRNIR
69
HJARTAVÖRÐUR JÓNASAR
Mynd hins máttka!
mjúkir draumar
glaðlega vakna
við geisla þína,
Hníg því hóglega
í hafskautið mjúka,
röðull rósfagur!
og rís að morgni,
frelsari, frjóvgari,
fagur guðs dagur!
blessaður, blessandi,
blíður röðull þýður!
Sólsetursljóð [10, 11]
Röðull brosti, rann að næturhvílu
Ránar til, og fögrum sjónum brá
undan léttri utanbakkaskýlu; -
aldan beið, þar guSinn studdist á. -
ins. Vel gæti verið um eddukvæða- eða helgikvæðaáhrif að ræða, en þessar
hugmyndir koma einnig fram hjá skáldum 17du, 18du og 19du aldar, sem
Jónas þekkti til, en einnig koma þessar hugmyndir fram hjá Þjóðverjunum
Feuerbach og Hegel, sbr síðar.
I athugasemdum sínum í útgáfu ljóða Jónasar segir dr Matthías Þórðar-
son kenninguna harri hárrar kerra vera úr grísk-rómversku goðafræðinni,
sbr JH Rit I 371. Þess eru þó fjölmörg dæmi, að Jónas notar í kvæðum
sínum aðrar svipaðar kenningar, er virðast sóttar til eddukvæða og helgi-
kvæða. Hér verður látið nægja að nefna nokkur dæmi: álfröðull: (Vaf-
þrúðnismál 47, Skírnismál 4) JH Ad amicum 2(4), Við jarðarför Jón Sig-
hvatssonar 3(4); dagstjarna (Sólarljóð 39) JH Við jarðarför Jón Sighvats-
sonar 3(7), Sólsetursljóð 4(1, 8)); Ijósfari (Þulur IV) JH Sólarljóð 6(5);
himinljós (Geisli 6) JH Ad amicum 2(8), Nótt og morgun 1(5). Augljóst er,
að áhrifa Sólarljóða gætir í kvæðum Jónasar, sbr td Occidente sole og
Undir annars nafni.
Orðið hjörð virðist merkja „allar hinar lifandi skepnur“, en jörð er hugs-
anlega tákn þess sem í sköpunarsögunni er nefnt „græn grös, sáðjurtir og
aldintré, sem hvert ber(i) ávöxt eftir sinni tegund með sæði í jörðinni".
(Fyrsta bók Móse 1(11).) Sbr grein Jónasar: Um eðli og uppruna jarð-
arinnar. JH Rit III 5-31.