Skírnir - 01.01.1969, Page 126
120
ROBERTCOOK
SKÍRNIR
Alheimsins fiignuð, allra hafa og landa,
alls sem er lífs (131)
himneskt og friði fyllt, án þrár og syndar (136)
Lesendur geta skemmt sér við að leita að slíkum línum og fleiri dæm-
um um óþarfa viðauka við yrkisefnið (sbr. „um byggðir manna“).
Ég þóttist vita án þess að skoða frumtextann, að „í þrenging neðstu
svæða“ (bls. 51) stæði ekki í Dante, enda er því gjörsamlega of-
aukið. Margt má læra um stíl Dantes með því að kynna sér þýðingu
Guðmundar: öll óþörf innskot og viðaukar, endurtekningar og út-
listanir eru fjarri Dante.
Stundum eykur þýðandinn í á svo áberandi hátt, að skáldskapur
spillist eins og t. d.:
með piparsvartan búk en bjartan eigi (52)
Og loks allt gaumgæft hér, er sýn vor eygði (62)
í illri styrjöld, fjarri frægð og giftu (134)
Enn bið ég þig, ó, drottning dýr, og segi (143).
En aðalgallinn við að beita þessu stílbragði hér er sá, að skáld-
skaparmál þýðandans verður stirt og blæbrigðalaust og að því
skapi ólíkt Gleðileik Dantes. Það má furðulegt heita, að Guðmundur
skuli ekki hafa dregið þann meginlærdóm sem önnur nútímaskáld
hafa dregið af Dante - meðal enskra skálda má nefna þá Pound
og Eliot: „Er varðar þá íþrótt eða list að yrkja ljóð, hafa menn
lært af Inferno, að dýrlegustu ljóðin má kveða með knappasta orða-
vali og föstustu taumhaldi á myndhvörfum, samlíkingum, orðskrúði
og þokka máls.“14
Guðmundur virðist hafa vaðið í þeirri villu, að svo fremi sem
þýðanda takist að ná bragarhætti skálds þá höndli hann um leið stíl
þess. Sannleikurinn er samt sá, að enda þótt honum hafi tekizt
að yrkja í terza rima (eða í þríhenduformi), þá er stíll hans
andstæður stíl Dantes. Það er vitanlega æskilegt að þýða bundið
mál á bundið mál, en allt má of dýru verði kaupa. Dante hefur full-
komið vald á sínu ljóðformi. Dante er svo frábært skáld, að skáld-
skapur hans er óbundnu máli líkastur;15 þýðendur hans, einkum þó
þeir, sem reyna að glíma við hið vandasama þríhenduform, gera
ýmist að yrkja stirt eða tilgerðarlega.
Af ensku þýðingunum tveimur, sem Guðmundur studdist við,