Skírnir - 01.01.1969, Blaðsíða 159
SKÍRNIR
ÞINGVALLAFUNDUR 1888
153
og innlendrar landsstjórnar, en varla hinu, að Alþingi yrði algjör-
lega húsbóndi á þj óðarheimilinu. í stjórnarskrárfrumvarpi því, er nú
var flutt, var þinginu ætlað fullkomið húsbóndavald yfir stjórninni.
Benedikt vann það til samkomulags við fylgismenn sína í aðalmál-
inu að fallast á breytingarnar frá gamla frumvarpinu, sem vafalaust
hefur verið honum bezt að skapi. Hann réð stjórnarskrárfrumvarpi
þinganna 1885 og 1886, en á þinginu 1886 var helmingur þjóðkjör-
inna þingmanna nýliðar. Ný kynslóð alþingismanna var komin til
sögunnar, og í þeirri sveit voru menn með þingræðislegri hugsunar-
hátt en Benedikt. Góðan liðsmann fékk hin nýja þingmannakynslóð,
þegar Páll Briem var kjörinn á þing. A þinginu 1887 mun hafa verið
mikil samvinna með honum og Jóni Olafssyni. Jóni fannst mikið til
um Pál og sagði tveim árum síðar, að með þingmennsku hans hefði
byrjað nýtt tímabil í sögu stj órnarskrármálsins.7
Neðri deild setti sjö manna nefnd í stj órnarskrármálið. í nefnd-
ina voru kosnir allir flutningsmenn frumvarpsins og auk þeirra síra
Árni Jónsson, síra Lárus Halldórsson og Þorleifur Jónsson ritstjóri.
Nefndin réð einróma til að samþykkja frumvarpið. Formaður henn-
ar og framsögumaður var Benedikt Sveinsson. Hann sagði í fram-
söguræðu sinni, að þetta væri svo til sama stj órnarskipunarlaga-
frumvarp, sem Alþingi samþykkti 1885 og 1886. Að vísu væri um
nokkurar breytingar að tala. Um það nýmæli, sem reisa skyldi skorð-
ur við því, að stjórnin gæti ófyrirsynju látið gefa út bráðabirgðalög
sagði Benedikt, að menn yrðu að fyrirgefa, þótt vér vildum forðast
þau sker,sem Danir hefðu svo hrapallega strandað á.Um það ákvæði
frumvarpsins, að ekki mætti innheimta skatta eða tolla, fyrr en Al-
þingi hefði samþykkt fjárlög og þau verið staðfest, sagði hann, að
nú hlyti sú mótbára að hverfa, sem fram hefði komið gegn hinni
endurskoðuðu stjórnarskrá, að hún girti ekki nógu vel og rammlega
fyrir það, að stjórnin gæti gefið út bráðabirgðafjárlög.
Landshöfðingi taldi þetta frumvarp sízt líklegra til að ná stað-
festingu konungs en stjórnarskrárfrumvarp þinganna 1885 og 1886.
Breytingar þær, sem nú hefðu verið gerðar, miðuðu fremur til að
gera þetta frumvarp óaðgengilegra fyrir stjórnina, ef rétt væri að
segja, að það sem er óaðgengilegt með öllu, gæti orðið óaðgengi-
legra. Breytingarnar væru líka þess eðlis, að ef flutningsmenn þætt-
ust fylgja fram vilja þjóðarinnar með því að hera upp það frum-