Skírnir - 01.01.1969, Qupperneq 246
240
RITDÓMAR
SKÍRNIR
Helle um samband Noregs og Englands á dögum Hákonar gamla. Þótt fátt
komi þar reyndar fram nýtt af nálinni er óhætt að telja þessa grein mikilsverSa
vegna hins góSa yfirlits, er þar er gefiS um þetta mikilsverSa tímabil í sögu
Noregs og Islands. - Ole Widding ritar allharSa gagnrýni á verki Anthony
Faulkes um RauSúlfs þátt. Ætlar Widding þáttinn ritaSan um eSa eftir 1300,
en Faulkes snemma á 13. öld. - Michael Chesnutt tekur til meSferSar gamalt
og sístætt vandamál: Ahrif keltneskrar menningar á norrænar menntir, fyrst
og fremst bókmenntirnar. Þetta er án efa ein vandaSasta greinin, sem Med-
Scand I flytur. Chesnutt hendir á ný sjónarmiS og leiSir til rannsókna á þessum
efnum. Um leiS er boSaS, aS nýjar rannsóknir muni í vændum.
Hér hafa þá veriS nefndar allar sjálfstæSar greinar tímaritsins nema ein,
er nefnist Wieland and ÞórvarSr, eftir Edwin Bonsack. Kemur þaS til, aS þetta
er hin furSulegasta ritsmíS, og skýtur hér skökku viS, því aS fræSileg vinnu-
brögS höfundanna sýnast annars í góSu lagi. Hér er kennt aS Wieland nokkur
sé höfundur fomsaxneska biblíukvæSisins Heliand, aS sami maSur hafi veriS
hvort tveggja í senn höfundur og söguhetja heimildar Friedrich von Schwaben
og heimildar VölundarkviSu, og síSast aS einhver ÞórvarSr hafi veriS þýSandi
hins síSasttalda verks á norrænt mál. Til þess aS sýna hversu harSsnúin þessi
fræSi eru, skal þess aSeins getiS, aS niSurstöSur eru reistar á því, aS nöfn þess-
ara manna séu falin í verkunum. Þannig á hjörturinn Duraþrór í Grímnism. 33
aS vera = ÞórvarSr. 1 annan staS Dáinn: andi, þ. e. heilagur andi. Nafnafelurn-
ar eiga aS vera fólgnar í því aS breyta röS bókstafatákna. MeS því aS gera ráS
fyrir slíku væru sennilega ýmsir vegir færir í fræSunum.
FramburSarvandi fornmáls er áhugaefni margra háskólamanna, en hin langa
umræSa, sem þessu vandamáli er helguS í MedScand 1 er óþarflega löng og
rúmfrek. AuSvitaS getur veriS gagnlegt, aS menn beri saman bækur sínar,
en þó mun jafnan hver fara sína eigin leiS. í rauninni er hér um aS ræSa
ósköp sjálfsagSa hluti, og gefur því lestur þessa málrófs heldur lítiS í aSra hönd.
Hér er aSeins um tvær leiSir aS velja: aS nota íslenzkan framburS, þ. e. stySj-
ast viS framburSarvenjur nútíSarmáls, eSa hafa endurgerSan framburS. ViS
lestur bókmennta hlýtur aS vera eSlilegast aS miSa viS framburS hins lifandi
máls, nema í fornum kveSskap, þar sem kunnátta á lengd hljóSa og atkvæSa
er nauSsynleg til skilnings á bragarbyggingunni. OSru máli gegnir þegar ein-
vörSungu er stefnt aS þekkingu í sögulegri málfræSi. Þá verSur endurgerSur
framburSur forn nauSsynlegur, jafnvel á Islandi. Þess er og aS gæta, aS nútíma-
framburSur er í rauninni eini mælikvarSinn, ef stefnt skal aS samræmingu
landa á milli. EndurgerSur framburSur forn verSur því gjörólíkur í munni
Bandaríkjamanns og ÞjóSverja. Og meS því aS kenna eingöngu þann fram-
burS, er nemendum gert óþarflega erfitt fyrir aS læra síSan íslenzkt nútíSar-
mál, sem er og verSur heppilegasti lykillinn til skilnings á fomum textum
fyrir alla, sem eiga þess kost aS læra þaS til nokkurrar hlítar.
Óhætt er aS endurtaka, aS þaS er lofsvert framtak aS rétta háskólamönnum
um víSa veröld hjálparhönd. En erfitt er aS verjast efasemdum um, hvort nauS-