Skírnir - 01.01.1969, Side 85
SKIRNIR
HJARTAVÖRÐUR JÓNASAR
79
Þessi orðalagsnotkun og þessar myndlíkingar sólarinnar og stjarn-
anna eru því ekkert óvenjulegar í kvæðum Jónasar Hallgrímssonar:
hjartavörðurinn gengur rór
og stendur sig á blæju breiffri.
(Lágt) á himninum „gengur“ sólin, tákn guðs, og „stendur (sig“25)
geislum sínum á kaldri fannbreiðunni, ímynd hins eilífa dauða.
Þessi „þungi kross“ dauðans hvílir á jörðinni, móður alls lífs, sem
„ber sig“, reynir, að lita (litka) allt, bæði líf og dauða, í Ijósil
Víst er þér, móðir, annt um oss;
aumingja jörff, meff þungan kross,
ber sig það allt í Ijósi lita
lífiff og dauðann, kulda og hita.
Er ekki þetta Ijós ljós hækkandi vetrarsólar, Ijós þrautgóðrar
(guðdóms)sólar? Er það ekki vegna þessa Ijóss, að eilífur snjórinn,
tákn hins dimma dauða, skín í náttúrumynd fyrstu vísunnar og veld-
ur allri birtu kvæðisins? Er það ekki einmitt þetta ljós, sem stendur
vörð um hjartað, sálina, og vekur von og bœn vökumannsins:
Eilífur guff mig ali
einn og þrennur dag þenna!
Lifa vil eg, svo ofar
enn ég líti sól renna.
Hvaff er svo glatt sem hiff góffa
guffsauga? Kemur úr suffri
harri hárrar kerru,
hjarffar líkn og jarffar.
Sólhvörf, 22. desember 1844
iagseinkenni og hér hafa veriff talin, sbr td Julesang for b0rn, Serenade,
Solhverv.
I kvæffinu RitaS í minningabók N. K. er Snæfellsjökull nefndur fjall-
foldar- og fósturjarðar vörður. Hinn bjarti jökull verður þar tákn þess afls
í náttúrunni, sem vakir yfir landinu og lífi þess, - á sama hátt og sólin
vakir annars staffar yfir lífi mannsins og jarffarinnar. Og jökullinn er vörður
fjailfoldar og fósturjarffar. Hugsanlegt er, að í þessu litla kvæði sé mynd
jökulsins orffin til fyrir áhrif frá Bárðar sögu Snæfellsáss.
23 Samsetta sögnin standa sig hefur í alþýðumáli veriff notuð í merkingunni
standa traustum fótum, standa stöffugur, sbr Orðabók Blöndals.