Skírnir - 01.04.1991, Page 29
SKÍRNIR
TIL AÐ MÁLA YFIR LITLEYSI DAGANNA
23
]óhann þýðir Jón Arason
Tíminn um 1930 nýttist Jóhanni vel til ritstarfa á þýsku. Arið 1930
birtist þýðing hans á grein eftir Gunnar Gunnarsson í Querschnitt og
þetta ár skrifaði hann grein („Das tausendjáhrige Alting“) í tilefni af
1000 ára afmæli alþingis. Sama ár hefst Jóhann handa við að þýða Jón
Arason eftir Gunnar og á seinustu árum ævi sinnar þýðir hann líka
Konungsson.
Um páskaleytið 1930 skrifar Jóhann Gunnari bréf sem sýnir að-
dragandann að þýðingarstarfinu. Hér endurspeglast vel fagurfræðileg
afstaða Jóhanns:
Ég þoli önn fyrir það, þegar átóriséraðir klaufar afmynda sígild og
óantastanleg sannindi fegurðarinnar og með frekju og samviskuleysi
ginna heiminn til að taka lýgina úr sér trúanlega. Það má reyndar vel
vera, að hægt sé að segja sem svo, að einu gildi, hverju fleygt sé í lýðinn,
sem hvort sem er kann ekki að greina þelið frá toginu. En er það ekki í
rauninni fjarska léleg huggun? Vakir ekki eitthvað meira og nauð-
synlegra fyrir skapara verksins en sú banala viðleitni: að verða skilinn.
[...] Og hvað er það sem einkennir snillínginn, hvar og hvenær sem
hann lifir? Þetta: Honum tókst að eliminera úr óvissunni, úr tilviljun-
inni, úr massa skyndileiksins hina eilífu líkíngu, sem stendur föst og
óhagganleg „of aldarofi'L1
Skömmu síðar bauð Gunnar Jóhanni til Danmerkur til að vinna við
þýðingar á Jóni Arasyni.
Jóhann fékk sérherbergi til afnota og sat þar og vann, oftast illa
veikur. Vegna brjóstveikinnar þoldi hann ekki að hafa opinn glugga en
leyfði sér samt að reykja mikið. Seinna sagði Gunnar Kristjáni
Albertssyni frá þessum tíma.
Gunnar sagði mér:
„Mér ofbauð alveg hreint, aumingja Jóhann. Hann var með tæringu
og reykti þessi lifandis ósköp. Ég gat varla komið inn til hans, það var
svo mikil reykjarsvæla. Mönnum fannst á þessu að honum gæti ekki
verið langs lxfs auðið.“2
1 Úr bréfi Jóhanns til Gunnars Gunnarssonar, rituðu um páskaleytið 1930.
2 Samtal greinarhöfundar við Kristján Albertsson, ágúst 1988.