Skírnir - 01.04.1991, Side 102

96
SVEINBJÖRN BEINTEINSSON
SKÍRNIR
utan um einhverja visku, og þykist hafa komið sæmilega orðum að
því. En það er ekki þar með sagt að ægilegur kraftur sé í því, það
getur vantað eitthvert efni til að gera það að nýtilegum hlut. En skáld-
skapurinn er tilraun til þess að þola veruleikann sem verður okkur
stundum erfiður. Við snúumst við honum með ýmsu móti og reynum
að vera hluti af honum sjálfir. Og stundum er ljóðið einhvers konar
leikfimi til þess að gera menn nógu styrka til að þola veruleikann
blákaldan og til þess að hafa hann ekki alveg blákaldan.
Leikur og lífsháski
Það getur orðið skammt á milli leiks og alvöru í skáldskap. Stundum
verður glíman við háskann skáldunum ofurefli af því þau lokast inni í
honum eða hann lokast inni í þeim. Þau hafa þá ekki orku eða þrek til
þess að vinna úr honum og hann leysist ekki upp í skáldskapnum
heldur verður eins og harður stofn sem þau sitja uppi með og losna
ekki við. Mesti galdurinn er kannski sá að geta unnið sig út úr hverju
sem er, ekki með því að sniðganga það heldur með því að takast á við
það og gera það að viðráðanlegu efni. Ekki staðna í ákveðnu spori
heldur fást við það þangað til það er orðið viðráðanlegt og gerir ekki
lengur mein. Þetta er hægt, en það eru ekki mjög margir sem geta
það, ekki á þennan hátt.
Við höfum þarna dæmi sem ég er búinn að nefna áður, þessa þrjá
menn, Egil, Hallgrím og Hjálmar. Þeir takast allir á við erfiða hluti.
Egill missir syni sína en hann yrkir sig ekki inn í sorgina heldur yrkir
hann hana á viðráðanlegt stig. Við höfum þetta frá honum sem lista-
verk en það hefur ekki gert honum mein. Það er svolítið svipuð saga
með Hallgrím þegar hann yrkir erfiljóð eftir dóttur sína unga. Ég get
ekki talað um það frá sama trúarlega sjónarmiði og hann, en samt er
þetta listaverk.
Hallgrímur hefur ábyggilega átt í baráttu við sína trú. Hann var
eins og Egill í mörgu, gleðskaparmaður og erfiðismaður, hann þurfti
lengi vel að vinna erfiðisvinnu með sínu embætti og takast á við lífið
og er orðinn sjúkur maður síðast. En hann yfirvinnur þetta allt í
sínum skáldskap en sýkist ekki af því. Og eins er það með Hjálmar.