Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Side 14

Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Side 14
Hann [Guðbrandur] með niðurkembt hár og skegg, hvorttveggja hvítt, hárið þverskorið efst á enni og svo efst um eyru og myndar rjett hom í kollvikum. Skeggið er þunnt; stutt tjúguskegg á [h]öku. Hann er mjög lotinn og tekur kápukraginn upp til móts við eyrun. Kápan er svört og virðist vera með mó- leitri bryddingu á barmi og um háls..., og vottar þar einnig fyrir mjóum kniplingum, ljósleitum. Eptir öðrum myndum af herra Guðbrandi að dæma ... virðist þessi hafa verið lík honum. Ennið er hátt og beint, augun blá, nef- ið með lið á og niðurbjúgt, efri vör lítil og varir þunnar og nær sú neðri fylli- lega eins langt fram og sú efri. Svipurinn er mjög alvarlegur og rólegur, ber vott um andlega mikilmennsku og einbeittan viljakrapt, en jafnframt um sjálfstjórn og sálarraunir.5 Hér túlkar skrásetjarinn þá túlkun á Guðbrandi sem þegar blasti við honum á léreftinu. Biskup átti að vera andlegt mikilmenni, alvarlegur og rólegur en þó einbeittur. Hann átti að hafa fullkomna sjálfsstjóm til að bera og eðlilegt var að slíkur maður hefði farið í gegnum þá eldskírn að hann væri markað- ur sálarraunum. - „Enginn verður óbarinn biskup.“ - Hér ber að gjalda var- hug við hugsanlegri „rómantíseringu". Fræðimenn Þjóðminjasafns vilja þó telja að þessi og aðrar myndir af Guðbrandi sýni almennt vel andlitsfall hans : Hátt enni, blá augu, niðurbjúgt nef og liður á. Eitt atriði vekur sérstaklega athygli við myndirnar og er það skeggskurð- ur biskups en hann ber alls staðar tjúguskegg: „... (efri vör stutt) og fremur lítið skegg á, gengur niður með munnvikum og sameinast hökuskegginu, sem er lítið mjög og er tjúguskegg: lítill hýjungur á kjálkum.“6 Þetta er nefnt hér vegna þess að lögun skeggs er viðurkennd menningarsögulegt ein- kenni sem mögulegt er að nota til að staðsetja menn í tíma og rúmi og jafn- vel stétt og stöðu.7 A 16. öld er klofið tjúguskegg til dæmis þekkt meðal Svíakonunga, Gustav I. Vasa (1496-1560) og Eiríkur XIV. (1533-1577) son- ur hans báru slík skegg.8 Miðað við þá var skeggvöxtur Guðbrands þó lítill og kann ellin að hafa valdið einhverju um. Varðandi skeggskurðinn greinir Guðbrandur sig aftur á móti mjög frá Thorlasíusunum sem á eftir honum komu, dóttursyninum Þorláki Skúlasyni Hólabiskupi (1628-1656) og son- um hans Gísla og Þórði sem sátu um skeið samtímis á stólunum tveimur: 5 Þjóðminjasafn Islands - Munaskrá. Alm. munaskrá. A: 1823. http://www. sarpur.is. Sjá og Þjóðminja- safn Islands - Munaskrá. Sérskrá - Vídalínsskrá. A. 22. http://www. sarpur.is. 6 Þjóðminjasafn Islands - Munaskrá. Alm. munaskrá. A: 3109. http://www. sarpur.is. Sjá og Þjóðminja- safn íslands - Munaskrá. Alm. munaskrá. A: 1575. http://www. sarpur.is. Þjóðminjasafn íslands - Muna- skrá. Sérskrá - Vídalínsskrá. B:22. http://www. sarpur.is. 7 Platen 1995. 8 Platen 1995: 36-37. 12
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140

x

Ritröð Guðfræðistofnunar

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ritröð Guðfræðistofnunar
https://timarit.is/publication/1152

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.