Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Qupperneq 74

Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Qupperneq 74
grískra bókmenntaforma að hætti klassískrar og hellenískrar mælskulistar.15 Að skilningi formgerðarstefnunnar var hlutverk höfunda rita Biblíunnar í sjálfu sér ekki annað en að safna og raða saman efni sem þeir þekktu í munnlegri varðveislu allt í kringum sig.16 Upp úr áttunda áratug tuttugustu aldar varð vart við vaxandi áhuga biblíufræðinga á samanburði hinna ýmsu texta Biblíunnar við heimsbókmenntir fyrr og síðar og ekki síst nútímaleg- ar bókmenntir. A grundvelli slikra samanburðarrannsókna birtast höfundur eða höfundar og útgefendur einstakra verka í nýju og mikilvægara ljósi en formgerðarsinnar höfðu nokkurri sinni ætlað þeim.17 Með hliðsjón af bók- menntarýni (literary criticism) og undirgreina hennar, eins og lesendarýni (.reader-response-criticism), hefir síðan verið sýnt fram á að textar eins og guðspjöll og bréf sýna allt í gegn höfundareinkenni enda þótt ljóst sé að sömu höfundar notast við margs konar heimildir í sköpun sinna verka.18 Liðlega áratug eftir að bókmenntarýni tók að hafa áhrif á skilgreiningu biblíutexta hófust rannsóknir á klassískri og hellenískri mælskufræði í tengsl- um við biblíutexta en mælskufræði var kennd við vestræna háskóla allt fram á átjándu öld.19 Rannsóknir á handbókum og kennslubókum í mælskufræði frá því á klassískum tíma og fram á fyrstu öld (og síðar) hafa opnað sérfræðing- um dyr að margs konar tæknilegum atriðum og vinnubrögðum við samsetn- ingu texta og bókmenntaforma sem eru sameiginleg biblíulegum textum og textum úr hinu helleníska umhverfí almennt og yfirleitt. Jafnt formrýni og bókmenntarýni skarast við mælskufræðina en hún sýnir á ótvíræðan hátt hversu fagleg og þróuð vinnubrögð við ræðu- og textagerð voru að fomu.20 15 Sjá t.d. Helmut Koester, „Úberlieferung und Geschichte der friihchristlichen Evangelienliteratur," í Auf- stieg wid Niedergang der römischen Welt, Part 2, Principat, 25 (Wolfgang Haase ritstj.; New York, NY: de Gruyter, 1984), 1540. 16 Bultmann gengur svo langt að halda því fram að ekki hafi verið sýnilegur munur á hinni munnlegu og skriflegu hefð. Janframt heldur hann því fram að útgáfusaga einstakra hefða haft hafist þegar í munn- legri varðveislu og haldi einfaldlega áfram þegar tekið hafi verið að skrifa þær niður. Fyrstu rituðu heim- ildir guðapjalla Nýja testamentisins eru þannig þegar all þróaðar í þessa átt, að skilningi Bultmann, þeg- ar höfundar guðspjallanna taka við þeim, Gesclticthe, 321-322. 17 Sjá t.d. James Barr, Tlte Bihle in the Modern World (London: SCM, 1972). 18 Sjá t.d. Edgar V. McKnight, The Bible and the Reader: An lnlroduction to Literary Criticism (Phila- delphia, PA: Fortress, 1985), en í bókinni fjallar McKnight um helstu stefnur og strauma í bók- menntarýni fyrir og eftir formgerðarstefnuna (structuralism) allt til tíma póststrúktúralista. 19 Sjá James R. Butts og Ronald F. Hock, „Introduction," í The Chreia in Ancient Rhetoric, Volume I, The Progymnasmata (Ronald F. Hock og Edward N. O'Neil ritstj.; Society of Biblical Literature: Texts and Translations 27, Graeco-Roman Religion Series 9; Atlanta, GA: Scholars Press, 1986), 211-216. 20 Sjá t.d. Burton L. Mack og Vemon K. Robbins, Patterns of Persuasion in the Gospels (Foundations and Facets: Literary Facets; Sonoma, CA: Polebridge Press, 1989); Stanley E. Porter ritstj.. Handbook of Classical Rhetoric in tlte Hellenistic Period 330 B.C.-A.D. 400 (Boston, MA & Leiden, 2001). 72
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140

x

Ritröð Guðfræðistofnunar

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ritröð Guðfræðistofnunar
https://timarit.is/publication/1152

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.