Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Side 82

Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Side 82
á grundvelli mælskufræðinnar sem samanstendur af ummælum 99-112. Hér er um að ræða sérstakan þátt (stratum) í samsetningu guðspjallsins sem byggir á ítrekun upprunalegrar kröfu í boðskap Jesú til áheyrenda sinna eða lærisveina. Þessi tiltekni þáttur er dæmi um hvemig mælskufræðin notast jafnvel við efnivið (hliðstæður) í guðspjallinu sjálfu til að útvíkka rök- semdafærsluna og koma ítrekuðum áminningum til skila.48 Annars staðar í guðspjallinu má jafnframt finna framsetningu efnisins á mælskufræðilegum grundvelli þar sem frásagnarkomum er þannig fyrir komið að þau myndi mælskufræðilegar einingar.49 Hvað viðvíkur Ræðuheimildinni þá er ljóst að einnig þar gerir mælsku- fræðin vart við sig með afgerandi hætti á þann veg að ekki rúmast sannfær- andi rök fyrir munnlegri varðveislu hennar eða eininga úr henni eins og oft hefir verið haldið fram.50 Af efni Ræðuheimildarinnar sjálfrar hefir verið bent á að hún eigi rætur sínar í Galíleu eða einkum þorpum og bæjum við efri mörk Galíleuvatns. I slíku umhverfi finnast skrifarar sem verða að telj- ast dæmigerðir fyrir þá sem sett gátu saman texta af því tagi sem hér um ræðir. Uppgötvun á slíku mælskufærðilegu samhengi Ræðuheimildarinnar útilokar um leið þær kenningar sem ætla fólkið að baki hennar einhvers konar landshomaflakkara með boðun í brjósti og betlaraskál í hendi.51 Mælskufræðilegar rannsóknir á Fjallræðunni setja ræðuna í samhengi sem verður nákvæmlega útskýrt á grundvelli röksemdaútfærslu og sannfær- ingarmáttar með fyrirmyndum í hellenískri mælskufræði. Hvenær sem slík viðmið verða fundin í fornum textum eða þegar texta má skýra á grundvelli þekktra viðmiðana þá er blátt áfram út í hött að halda því fram að ætlaðar munnlegar heimildir, sem eru í sjálfu sér óskiljanlegar, gætu nokkurri sinni verið betri lausn á eðli og eiginleikum slíkra texta eins og Fjallræðan er.52 48 Sjá Jón Ma. Ásgeirsson, Doublets and Strala: Towards a Rlietorical Approach to tlie Gospel ofThomas (Ann Arbor, MI: UMI, 1998), 176-197 49 Sjá Vemon K. Robbins, „Enthymeme and Picture in the Gospel of Thomas," í Thomas Traditions in Late Antiquity (Jon Ma. Asgeirsson o.fl. ritstj.; Nag Hammadi and Manichaean Studies; Leiden: Brill, kemur út 2005). 50 Pace Clarence E. Glad þegar hann segir, „Sem fyrr segir er umdeilt meðal fræðimanna, hversu útbreidd munnleg hefð án píslarsögunnar um þjáningu, dauða og upprisu Jesú hafi verið, en Q er talið gefa vís- bendingu um slíka hefð,“ Atökin um textann, 50; sjá einnig 56. Clarence efast og um tilvist Ræðuheim- ildarinnar sem texta á grundvelli þess að handrit af henni hefir ekki varðveitst frá því í fomöld um leið og hann heldur fram, ásamt öðmm fræðimönnum, „skýringargildi tilgátunnar um hana,“ ibid., 49-50. 51 Sjá William E. Amal, Jesus and the Village Scribes: Galilean Conflicts and tlie Setting of Q (Minnapol- is, MN: Fortress, 2001), 159. 52 Sjá Shawn Carruth, Persuasion in Q: A Rlietorical Critical Study of Q 6:20-49 (Ann Arbor, MI: UMI, 1992); Vaage, „Compostite Texts,“ 427-432. 80
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140

x

Ritröð Guðfræðistofnunar

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ritröð Guðfræðistofnunar
https://timarit.is/publication/1152

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.