Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Page 82

Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Page 82
á grundvelli mælskufræðinnar sem samanstendur af ummælum 99-112. Hér er um að ræða sérstakan þátt (stratum) í samsetningu guðspjallsins sem byggir á ítrekun upprunalegrar kröfu í boðskap Jesú til áheyrenda sinna eða lærisveina. Þessi tiltekni þáttur er dæmi um hvemig mælskufræðin notast jafnvel við efnivið (hliðstæður) í guðspjallinu sjálfu til að útvíkka rök- semdafærsluna og koma ítrekuðum áminningum til skila.48 Annars staðar í guðspjallinu má jafnframt finna framsetningu efnisins á mælskufræðilegum grundvelli þar sem frásagnarkomum er þannig fyrir komið að þau myndi mælskufræðilegar einingar.49 Hvað viðvíkur Ræðuheimildinni þá er ljóst að einnig þar gerir mælsku- fræðin vart við sig með afgerandi hætti á þann veg að ekki rúmast sannfær- andi rök fyrir munnlegri varðveislu hennar eða eininga úr henni eins og oft hefir verið haldið fram.50 Af efni Ræðuheimildarinnar sjálfrar hefir verið bent á að hún eigi rætur sínar í Galíleu eða einkum þorpum og bæjum við efri mörk Galíleuvatns. I slíku umhverfi finnast skrifarar sem verða að telj- ast dæmigerðir fyrir þá sem sett gátu saman texta af því tagi sem hér um ræðir. Uppgötvun á slíku mælskufærðilegu samhengi Ræðuheimildarinnar útilokar um leið þær kenningar sem ætla fólkið að baki hennar einhvers konar landshomaflakkara með boðun í brjósti og betlaraskál í hendi.51 Mælskufræðilegar rannsóknir á Fjallræðunni setja ræðuna í samhengi sem verður nákvæmlega útskýrt á grundvelli röksemdaútfærslu og sannfær- ingarmáttar með fyrirmyndum í hellenískri mælskufræði. Hvenær sem slík viðmið verða fundin í fornum textum eða þegar texta má skýra á grundvelli þekktra viðmiðana þá er blátt áfram út í hött að halda því fram að ætlaðar munnlegar heimildir, sem eru í sjálfu sér óskiljanlegar, gætu nokkurri sinni verið betri lausn á eðli og eiginleikum slíkra texta eins og Fjallræðan er.52 48 Sjá Jón Ma. Ásgeirsson, Doublets and Strala: Towards a Rlietorical Approach to tlie Gospel ofThomas (Ann Arbor, MI: UMI, 1998), 176-197 49 Sjá Vemon K. Robbins, „Enthymeme and Picture in the Gospel of Thomas," í Thomas Traditions in Late Antiquity (Jon Ma. Asgeirsson o.fl. ritstj.; Nag Hammadi and Manichaean Studies; Leiden: Brill, kemur út 2005). 50 Pace Clarence E. Glad þegar hann segir, „Sem fyrr segir er umdeilt meðal fræðimanna, hversu útbreidd munnleg hefð án píslarsögunnar um þjáningu, dauða og upprisu Jesú hafi verið, en Q er talið gefa vís- bendingu um slíka hefð,“ Atökin um textann, 50; sjá einnig 56. Clarence efast og um tilvist Ræðuheim- ildarinnar sem texta á grundvelli þess að handrit af henni hefir ekki varðveitst frá því í fomöld um leið og hann heldur fram, ásamt öðmm fræðimönnum, „skýringargildi tilgátunnar um hana,“ ibid., 49-50. 51 Sjá William E. Amal, Jesus and the Village Scribes: Galilean Conflicts and tlie Setting of Q (Minnapol- is, MN: Fortress, 2001), 159. 52 Sjá Shawn Carruth, Persuasion in Q: A Rlietorical Critical Study of Q 6:20-49 (Ann Arbor, MI: UMI, 1992); Vaage, „Compostite Texts,“ 427-432. 80
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140

x

Ritröð Guðfræðistofnunar

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Ritröð Guðfræðistofnunar
https://timarit.is/publication/1152

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.