Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Qupperneq 103

Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Qupperneq 103
Reyndar má halda því fram að biskupamir íslensku og þar með öll kirkj- an í landinu hafi notið verulegs frelsis umfram það sem gerðist annars stað- ar í Danaveldi og að þetta frelsi hafi verið í það minnsta óbeinlínis viður- kennt. Það er til dæmis eftirtektarvert að Ludvig Harboe (1709-1783) sem sendur var frá Danmörku til að koma skikki á kristindóminn hér í landi gerði enga tilraun til að laga helgihaldið að Kirkjuritualinu frá 1685. Messu- og sálmabók hans sem kom út 174212 er ekki sniðin eftir því og tekur reynd- ar ekki heldur mið af tillögum biskupanna frá 1729. Ef til vill gilti almennt það viðhorf sem fram kemur í formála Gísla bisk- ups Magnússonar á Hólum sem hann skrifaði þegar Grallarinn kom út í sinni síðustu útgáfu árið 1779. Þar segir hann Grallarann vera í samhljóðan við Kirkjuritualið þó að hann sé það ekki. Til dæmis voru nokkrir hátíðis- dagar sem lagðir höfðu verið niður með tilskipunum, enn tilgreindir í Grall- aranum ásamt þeim sálmum sem syngja skyldi þar sem þeir voru haldnir. Gísli skrifar um þetta efni: „Þá Psalma sem bruukader hafa vered aa þeim, í Konunglegre Tilskipan af 26.0ctobris 1770. Allranaadugast afteknu Haatijdis og Helgi Dpgum, hefi ég laated aa sijnum tilheyrilegum Stpdum kirra vera eins og nærst, þeim til Gudrækilegrar Idkunar, er sijna Andagt bruuka vilja i Heima-Hwsum; a hveriu vona, enginn med rettu steite sig, en sijdur nockur ætle slijka rett- skickada Idkun til Saaluhiaalplegrar Uppbyggingar, strijda í hinu minnsta mooti Konunglegrar Haatignar Allranaadugasta Tilgaange“.13 Þegar Árni Þórarinsson,(1741-1787) Hólabiskup var í vígsluferð sinni í Kaupmannahöfn 1783-84 14 kann hann að hafa vakið athygli yfirvalda á því að enn gætti misræmis milli guðsþjónustuhefðarinnar á íslandi og annars- staðar í Danaveldi. Hann hafði áður skrifað ritgerð um ástand kirkna og klerkdóms á íslandi sem út kom árið 1770 í Kaupmannahöfn.'5 Ekki er frá- leitt að halda því fram að upplýsingar Árna hafi sett í gang það ferli sem lyktaði með guðsþjónustuformi sálmabókarinnar frá 1801. Ámi var vígður til biskups í Kaupmannahöfn 12. apríl 1784. Tólf dög- um síðar skrifar General-kirke-inspections-kollegiet bréf til biskupanna 12 Sálmabók Harboes sem gefin var út á Hólum 1742 fékk nafnið Prestavilla. Ástæðan var fyrst og fremst uppsetning bókarinnar, sem leitt gat presta í villu. Titill hennar bendir til að henni hafi verið ætlað að leysa af hólmi bæði sálmabók og messubókina Grallarann. Sjá bókaskrá í lok greinannnar. 13 Grallarinn, ló.útgáfa. Hólum 1779. 14 Jón Halldórsson, 1903,224 15 Hannes Þorsteinsson, iS-39.Ritgerðin heitir: Velmente Tanker om geistlig Gavmildhed. 101
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140

x

Ritröð Guðfræðistofnunar

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ritröð Guðfræðistofnunar
https://timarit.is/publication/1152

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.