Skírnir - 01.09.2004, Side 24

Þar inn gekk þessi Vil hjálm ur og eg. Gjörð ist þar stór veisla um kvöld ið.
Ei vildi hann trúa því eg ís lensk ur væri, því eg í þann tíma hafði lært svo
góða eng elsku í þær 7 vik ur, að hann hjelt mig eng elsk an mann vera.41
Ekki skal full yrt um það hvort enska Jóns hafi ver ið eins góð og
hann taldi hana vera, en lýs ing hans sýn ir hins veg ar hversu dug leg -
ir menn gátu ver ið við að nýta sér stað og stund til að mennt ast.
Hversu mik il sem ensku kunn átta Jóns kann að hafa ver ið, þá virð -
ist hún að minnsta kosti hafa reynst hon um nota drjúg, því að árið
1627 þýð ir hann fyr ir Ara Magn ús son sýslu mann í Ögri í sam skipt -
um hans við ensk an kaptein.42 Að stæð ur El ín ar (um 1638–1726)
dótt ur Þor láks bisk ups á Hól um hafa trú lega ver ið mun hag stæð ari
til náms en gekk og gerð ist, þeg ar hún naut kennslu enskr ar
kennslu konu á Hól um um mið bik 17. ald ar, sem sagt er að fað ir
henn ar hafi feng ið til lands ins að kenna dótt ur sinni kven leg ar list -
ir, t.d. út saum. Hvort El ínu var einnig ætl að að læra ensku er ekki
vit að, en ensku mæl andi kona hef ur samt sem áður ver ið á Hól um í
ein hvern tíma á miðri 17. öld, eigi þessi saga við rök að styðj ast.43
Vit að er um þrjá höfð ingja syni sem send ir voru til náms í Englandi
á síð ari hluta 17. ald ar en af þeim sneri ein ung is einn, Björn Gísla -
son (1650–79), aft ur til ætt jarð ar inn ar. Gerð ist hann sýslu mað ur í
Bæ á Rauða sandi en varð ekki lang líf ur og lést þeg ar 1679 tæp lega
þrí tug ur og virð ist ekki hafa skil ið eft ir sig nein merki um ensku -
kunn áttu sem hann þó lík lega hafði afl að sér á með an á dvöl hans í
Ox ford stóð.44 Eins og hér hef ur kom ið fram eru bein ar heim ild ir
um ensku kunn áttu á Ís landi á þess um tíma held ur rýr ar, en á hinn
bóg inn benda ýms ar frá sagn ir ótví rætt til sam skipta og tengsla Ís -
lend inga og Eng lend inga sem fróð legt hefði ver ið að vita meira um.
sigurður pétursson308 skírnir
41 Jón Ólafs son 1908–1909: 18.
42 Jón Ólafs son 1908–1909: 393–94.
43 Elsa E. Guð jóns son 1976: 134–35. Þess má og geta að í bréfa bók Gísla Þor láks -
son ar bisk ups, bróð ur El ín ar, er varð veitt bréf á lat ínu sem Gísli skrif aði vini
sín um, ensk um presti að nafni Hen ricus Iuli an us, 4. júlí 1668 (Gísli Þor láks son
1983:208). Ekki er vit að hvern ig Gísli kynnt ist þess um Eng lend ingi en ljóst er
að bisk up hef ur haft sam band við Eng lend inga í Englandi á sjö unda ára tug 17.
ald ar en ekki skal full yrt neitt um það hvort ein hver tengsl kunni að vera milli
þessa manns og þeirr ar kennslu konu sem sögð er hafa ver ið á Hól um.
44 Jak ob Bene dikts son 1939: 16.