Skírnir - 01.09.2004, Page 70

í þess ari skip an (Nozick 1974: 230–1). Jon ath an Wolf bend ir á að
skip an in yrði mjög í anda þeirr ar frjáls lyndu jafn að ar stefnu sem
John Rawls boð aði (Wolf 1992: 160). Leggst þá held ur lít ið fyr ir
frjáls hyggjukapp ann. Nozick hefði kannski get að sagt að í stað
þess að koma á milli bils skip an yrði öll um „gefn ar upp sak ir“. Svo
yrði stokk ið beint í lág marks rík ið eft ir for múl um Nozicks. En
það er frjáls hyggju manna að berja í bresti þess ar ar kenn ing ar. Mitt
hlut verk er að gagn rýna Nozick. Ég tel að al rétt látt lág marks ríki
geti ekki orð ið til frem ur en allýð ræð is leg ur sós í al ismi. Alan
Brown hef ur gagn rýnt kenn ing ar Nozicks á sömu for send um.
Brown seg ir í fyrsta lagi að ekki sé hægt að úti loka að ein hverj um
eig um eða tekj um hafi ver ið afl að sam kvæmt for skrift um hins
nozickska rétt læt is. Ef svo er yrðu viss ir að ilj ar beitt ir órétti í mil-
li bils skip an inni (þetta styrk ir til lög una um „sak ar upp gjöf“). Í
öðru lagi græfi lág marks rík ið und an sjálfu sér í slíkri milli bils -
skipan. Við ur kenna yrði að eigna- og tekju skipt ing sem skap ast í
milli bils á stand inu væri rétt lát en sú skipt ing er í anda for skrift ar,
ekki meg in reglna Nozicks (Brown 1986: 100–101). Það er sama
hvern ig allt velt ur, skipta- og reisn ar regl um Nozicks er einfald -
lega ekki hægt að beita. Því er hug mynd hans um rétt lát skipti inn -
taks rýr.
Í ann an stað at hug ar hann ekki þann mögu leika að marg ir þeirra
sem borg uðu sig inn á tón leik ana hefðu hugs að sig tvisvar um ef
þeir hefðu vit að að miða kaup þeirra leiddu til ójafnr ar tekju skipt -
ing ar. Á þetta bend ir kanadíski heim spek ing ur inn G.A. Cohen og
bæt ir við að ein stak ling ar sem ekki eiga hlut að slík um mál um geti
tap að á tekju dreif ing unni nýju. Auði fylg ir vald og því gæti Björk
öðl ast vald yfir fólki sem ekki keypti miða á tón leik ana (þetta fólk
átti eng an þátt í að skapa tekju dreif ing una nýju og er því sak laust
fórn ar lamb henn ar). Í krafti auðs síns gætu erf ingj ar Bjark ar öðl -
ast vald yfir örf um miða kaup enda og sam tíma mönn um þeirra.
Hin ir ófæddu áttu ekki hlut að máli og eru því beitt ir of beldi sem
stefán snævarr354 skírnir
10 Þessi skip an minn ir mig ögn á hug mynd Leon Trot skís um um bylt ing ar sam fé -
lag ið, þ.e.a.s. sam fé lag ss kip an sem átti að brúa bil ið milli kap ít al isma og sós í al -
isma.