Skírnir - 01.09.2004, Side 71

or sakast af miða kaup un um marg nefndu (Cohen 1977: 5–23).
Cohen hefði að ósekju mátt nefna dæmi um vald níðslu sem hlýst
af ójafnri tekju dreif ingu. Ég vil taka af hon um ómak ið og nefna
dæmi um „af rek“ banda ríska fyr ir tæk is ins ITT. Vel má vera að allt
fé sem því grædd ist hafi ver ið vel feng ið. En fyr irtæk ið mun hafa
not að hluta fjár ins til að grafa und an lýð ræð is lega kjör inni stjórn
í Chíle (sjá t.d. Davies 1985: 12–13). Ég vil bæta við frá eig in
brjósti að þessi dæmi benda til þess að mark að ur inn bjóði ekki
upp á full komn ara lýð ræði en stjórn mál in. Fæst ir þeirra sem
keyptu þjón ustu af ITT voru fylgj andi því að fyr ir tæk ið græfi
und an rík is stjórn um. En þeir voru ekki í nokk urri að stöðu til að
fylgj ast með því hvern ig fé þeirra var not að. Svip að er ástatt um
mig. Ég á hluta bréf í ýms um fyr ir tækj um. En þótt ég hafi keypt
þau fyr ir eig ið fé og af frjáls um vilja get ekki ég vit að hvort þetta
fé er not að í ann ar leg um til gangi.
Í þriðja lagi hef ur kenn ing Nozicks ýms ar und ar leg ar rök leg ar
af leið ing ar. Lít um á bolla legg ing ar sam fé lags sinn ans Mich ael
Walz er. Hann spyr hvort ekki ætti bara að leyfa mönn um að múta
stjórn mála mönn um. Er ekki bann við mút um ein fald lega bann við
kap ítalísk um sam skipt um lög ráða fólks? (Walz er 1983: 100–101).11
Það fylg ir sög unni að brasil ísk ir þing menn mót mæltu mútu banni
þar í landi og beittu fyr ir sig rök um í anda Nozicks! Gott er að
eiga góða læri sveina.
Nýsjá lenska fræði kon an Sus an Okin Moll er tók í sama streng
og Walz er. Ef við eig um allt sem við fram leið um úr eig in efni viði
þá hljóta for eldr ar að hafa rétt til að selja börn sín. Bann við slíku
jafn gild ir banni við frjáls um sam skipt um lög ráða fólks. Börnin
voru sköp uð með frjálsu sam þykki beggja for eldra (Mans bridge
1990). Þor steinn Gylfa son virð ist vera á sömu skoð un og Okin
Moll er, því að hann spyr: „Því skyldi barn manns ekki vera eign
hans eins og bíll hans er, þó að bíll inn hafi ver ið keypt ur og barn -
ið ekki? Eða hef ur mað ur ekki þurft að hafa miklu meira fyr ir
að réttlæta lágmarksríki 355skírnir
11 Chey n ey Ryan spyr hvers vegna pró fess or ar megi ekki ein fald lega selja stöð ur
sín ar (Ryan 1981: 329). En Hann es Giss ur ar son bend ir rétti lega á að stöð urn ar
til heyri vinnu veitend un um, há skól un um (Hann es H. Giss ur ar son 2001: 66).