Skírnir - 01.09.2004, Page 85

1974: 94). En hvað ef starf semi hans ylli því að gull fynd ist und ir
gangstétt um og það gull til heyrði íbú un um? Hvað ef hann hefði
bjarg að lífi þeirra óum beð inn? Mitt sið ferði lega inn sæi seg ir mér
að í báð um þess um til vik um standi íbú arn ir í þakk ar skuld við
götu sópar ann. Geri menn öðr um óum beðn ir greiða og sá greiði
skipti sköp um fyr ir fólk er eðli legt að líta svo á að fólk ið standi í
þakk ar skuld við þá sem greið ann gerðu.
At hug ið að fyrra dæm ið lík ist dæm inu um Jónu meira en lít ið.
Því seg ir inn sæi mitt mér að hún standi í þakk ar skuld við sam -
borg ara sína.31 Er hún þá ekki skyldug til að gefa þeim hlut deild í
ríki dæmi sínu? Það er hún að minnsta kosti ef við sam þykkj um
hina norma tífu for sendu „mönn um ber að veita öðr um hlut deild í
ríki dæmi sínu ef þeir eiga mik il væg an þátt í að skapa ríki dæm ið“
(for send una sam þykki ég til bráða birgða í krafti þess sem inn sæ ið
sagði mér áðan). At hug ið enn að hún verð ur að veita sam fé lag inu
sem heild hlut deild í auðn um því eins og áður seg ir er fram lag ein -
stak lings ins ekki reikn an legt. En þótt við sam þykkt um þess ar for -
send ur er ekki gef ið að rétt sé að skatta kon una sam borg ur um
henn ar til handa. Hún gæti leyst vand ann með frjáls um fram lög -
um sam fé lag inu til fram drátt ar. Merg ur inn máls ins er sá að ekk ert
er gegn því að nota skatt seð il inn til að fá hana til að greiða sína
skuld.
Næst skul um við gera braut ina ell efu falda: Sé það hlut verk rík -
is ins að vernda ör yggi borg ar anna má hugsa sér að sú ör ygg is -
varsla nái líka til efna legs og heilsu fars legs ör ygg is. Rétt eins og
rík inu ber skylda til að vernda menn gegn of beldi er því líka skylt
að vernda menn gegn far sótt um og hung ur dauða (ef rík inu er
skylt að vernda okk ur gegn óarga dýr um af hverju þá ekki gegn
bakt er í um?). Í reynd verð ur jafn vel lág marks ríki frjáls hyggj unn ar
að gegna slíku hlut verki. Þess hátt ar ríki get ur ekki vernd að líf
borg ar anna nema að skikka smit bera í sótt kví eða loka land inu
fyr ir ferða mönn um frá stöð um þar sem lífs hættu leg ar far sótt ir
að réttlæta lágmarksríki 369skírnir
31 Með því að vísa til inn sæ is við ur kenni ég að gildi þess ar ar stað hæf ing ar kunni
að vera lít ið. Kannski er trú mín á sann leiks gildi henn ar mín eig in sér viska,
kannski er stað hæf ing in ósönn.