Skírnir - 01.09.2004, Side 115

and stæða fjöl menn ing ar“, held ur seg ir hann að ís lensk ur „menn -
ing ar heim ur“ sé mót að ur af „menn ing ar mörk um“, bæði inn lend -
um mörk um milli „ein stak linga, kynja og stétta“ en ekki síð ur
„mörk um að kom ins og svæð is bund ins menn ing ar efn is“. Þessi
mörk eru á mörg um svið um menn ing ar lífs ins og Ást ráð ur bend ir
á að er lend tungu mál hafi ver ið rík ur þátt ur í menn ingu og men-
nt un.
En við brögð hans eru í anda Brands Jóns son ar og Þor steins
Gylfa son ar. Mik ið sé not að af er lendu kennslu efni, ekki síst á há -
skóla stigi. Þessu fylgi vissu lega óþæg indi og tals verð orka fari í
þessa „tvö földu mennt un“ sem hann nefn ir svo. En hann vill ekki
láta þýða náms efn ið, held ur tel ur hann að lær dóm ur ís lenskra há -
skóla nema verði betri vegna þessa. Hann vitn ar til er lendra kollega
sinna sem furða sig á því að Ís lend ing ar skuli láta nem end ur eyða
allri þeirri orku sem óhjá kvæmi lega fylgi því að nota náms efni á
er lend um mál um og flytja það yfir á ís lensku. En hann seg ir á móti
að það sé „erf ið ara fyr ir þá sem horfa úr fjarska að skilja að mál -
rækt in ger ir meira en að krefj ast orku, hún [fram leiði] einnig orku,
hún [sé] orku gjafi“. Og hann held ur áfram: „Glím an við tungu -
mál ið skap ar ný sjón ar horn, nýja heims sýn, ýtir und ir nýja og
skap andi vit und … end ur skap ar og end ur nýj ar í sí fellu menn ing -
ar tengsl við önn ur lönd, aðra menn ing ar heima, og trygg ir að þau
tengsl verði skil in á okk ar for send um ekki síð ur en hinna ‚stóru
mála‘.“ Þessu fylg ir „þýð ing ar iðja“ sem skil ar sér „með al ann ars í
því að á ís lensku kunna hug tök að virkja skiln ing á svo lít ið ann an
hátt sem get ur skil að sér í frjóu end ur mati hinna er lendu hug -
taka“.18
Hér virð ist vera kom in rétt læt ing fyr ir hinni ís lensku leið við
að lög un er lends efn is að taka ekki inn er lend orð held ur smíða ný
ís lensk. Fyr ir höfn in er þess virði, starf ið er „orku gjafi“. Lík ing
Ást ráðs kall ast á við orku frekju og orku hyggju nú tím ans.
Ná kvæm lega sama hugs un og hjá Ást ráði kem ur fram í við tali
við Guðna El ís son í Les bók Morg un blaðs ins fyr ir síð ustu jól, sem
áður var vitn að til (5. neð an máls grein). Þar er fjall að um ný leg ar
„á vora tungu“ 399skírnir
18 Ást ráð ur Ey steins son 1998, bls. 11–12.