Skírnir - 01.09.2004, Page 147

við að fylgja að al hand riti en tek ur upp les hætti ann arra hand rita í þeim
til vik um þar sem erfitt er að fá botn í vís una og einnig þeg ar les hátt ur að -
al hand rits geng ur gegn form regl um brag ar ins, and stætt flest um eða öll um
hand rit um. Whaley er var fær in þegar kem ur að bein um leið rétt ing um
sem ekki hafa stuðn ing af hand rit um og má segja að það sé í sam ræmi við
þau við horf sem rutt hafa sér til rúms að und an förnu inn an drótt kvæða -
rann sókna og gera ráð fyr ir að meiri frá vik hafi kunn að að vera í með ferð
brag arhátta og skálda máls en fyrri fræði menn töldu lík legt.
Enda þótt Whaley taki við horf sín til leið rétt inga og ann arra álita mála
við út gáfu ekki til skipu legr ar um ræðu í þessu riti, má fræð ast um þau í
hand bók hinn ar nýju drótt kvæða út gáfu en Whaley er að al höf und ur þeirra
kafla bók ar inn ar þar sem slík mál efni eru til um fjöll un ar. Þar er lýst
tveim ur hugs an leg um mark mið um með texta út gáfu drótt kvæða. Ann ars
veg ar mætti hugsa sér að end ur gera upp haf leg an skrif að an texta, með
hlið sjón af vitn is burði hand rita, og gera þá ráð fyr ir því að sá texti stæði
ná lægt kvæðinu eins og það varð til í munn legri geymd. Hins veg ar er svo
það mark mið að ákvarða hvert hand rit anna varð veiti best an texta og
leggja hann til grund vall ar túlk un. Í hand bók inni seg ir að flest ar út gáf ur
reyn ist vera ein hvers kon ar mála miðl un þess ara tveggja sjón ar miða og að
það eigi einnig við um hina nýju drótt kvæða út gáfu. Mark mið henn ar sé
að sýna drótt kvæð in í sem upp runa leg astri mynd en að ferð in sem beitt sé
til þess að ná því mark miði feli í sér könn un allra hand rita, val að al texta
og síð an ein stakra les brigða úr öðr um hand rit um eft ir því sem út gef end -
ur álíta rök til.4 Þetta er sama að ferð og Whaley beit ir í bók sinni um
Arnór jarla skáld og kem ur í öll um að al at rið um sam an við skoð an ir
Fidjestøls á því hvern ig best væri að standa að nýrri drótt kvæða út gáfu.
Kost ur þess ar ar að ferð ar ligg ur í því að með þessu fær hver ein asta
vísa „ein stak lings með ferð“, heim ild ir henn ar eru kann að ar og öll varð -
veisla henn ar sett und ir smá sjá. Hins veg ar má sjá eins kon ar hug mynda -
á rekst ur þeg ar kem ur að því að líta á vís urn ar frá sjón ar hóli þeirr ar heil-
d ar sem hvert kvæði er talið vera. Eins og fram kom hér að fram an eru
fæst drótt kvæða varð veitt sem ein heild enda þótt heim ild irn ar geri okk -
ur ljóst að upp haf lega hafi til tekn ar vís ur stað ið sam an í heil um kvæð um.
Drótt kvæðar vísur eru þvert á móti einatt varðveittar sem hluti allt
annarar heildar, þ.e. þeirrar frásagnar sem þær eru felldar inn í. Út gef andi
raðar vís um sam an og býr til úr þeim kvæði á nýj an leik. Vís urn ar geta
kom ið úr mis mun andi hand rit um, en með því að sam ræma (og fyrna) rit -
hátt ljær út gef andi þeim heild ar svip. Segja má þó að slík ur heild ar svip ur
sé blekk ing og að eng in von sé til þess að nálg ast hið forna kvæði í upp -
haf legri mynd, að okk ar eini að gang ur að því sé í hinu brota kennda safni
vísna sem hver um sig hafi tek ið mót af því um hverfi eða sam hengi sem
skáldið og skáldin 431skírnir
4 Sama rit, bls. 13.