Skírnir - 01.09.2004, Page 151

tengd ust mál fræði iðk un en öðl uðust mis mun andi áherslu eft ir því sam -
hengi sem þeir voru sett ir í hverju sinni.
Í þriðja hluta leit ast Guð rún svo við að tengja sam an fræði og kveð -
skap og enn rek ur hún mik il væg an varnagla (bls. 200) og minn ir les anda
á að hún tek ur ein ung is til um ræðu þann kveð skap sem sýni leg ur er í rit -
heim ild um. Í 5. kafla („The or et ical Discussion of the Kenn ing“) tek ur
hún upp þráð inn úr 3. kafla og lít ur á það hvern ig fjall að er um skálda -
mál ið í Skáld skap ar mál um. Hún bend ir á að um fjöll un inni um kenn ing -
ar og heiti er skip að nið ur eft ir efni og að röð efn is at riða er ólík eft ir han-
d rit um. Texti Skáld skap ar mála var að þessu leyti fljót andi – skrif ar ar
nýttu sér efn ið eft ir því sem hent aði þeim. Guð rún hafn ar því að líta svo
á að hand rit in tvö, A og B, sem nefnd voru hér að ofan og ekki varð veita
ann að úr Snorra-Eddu en Skáld skap ar mál, séu „brot“ úr Snorra-Eddu.
Enda þótt vanti fram an á þau bæði er skýrt hvers kon ar heild skrif ar ar
þeirra ætl uðu þeim að mynda, þar sem Skáld skap ar mál fylgja öðr um
verk um um svip að efni, Litlu-Skáldu sem fjall ar um kenn ing ar, kafla um
Fenris úlf og sér stakri gerð af Þul um. Guð rún legg ur áherslu á að ekki
dugi að meta þessi hand rit í ljósi þeirr ar heild ar sem mynd ar Snorra-Eddu
í öðr um hand rit um, þar sem Prologus og Gylfag inn ing mynda eins kon -
ar goða fræði leg an inn gang að Skáld skap ar mál um, held ur í ljósi þeirr ar
heildar sem þessi til teknu hand rit sýna – hún lít ur svo á að í raun sé hér á
ferð ann að verk um skáld skap ar fræði (bls. 231–2) sem sýni einmitt ólík ar
við tök ur fræð anna á 13. og 14. öld. Þess um ólíku hand rit um fylgja ólík
dæma söfn. Snorri virð ist upp haf lega hafa mið að sín dæmi að mestu við
geng in höf uð skáld, þ.e. við drótt kvæð a list ina eins og hún hafði þró ast á
öld un um fyr ir hans daga, mark mið hans var að sýna ung um skáld um
dæmi hinna eldri. Hand rita geymd in sýn ir hvern ig dæma safn ið var víkk -
að út, t.d. hef ur kafl inn um ókennd heiti í Orms bók ver ið auk inn og upp
í hann tek in dæmi úr kvæð um eft ir sam tíma skáld og eins taka hand rit in
A og B heil ar vís ur upp í Þul ur.
Guð rún bend ir á að nið ur skip an efn is í síð asta hluta Skáld skap ar mála
er með svip uð um hætti í öll um hand rit un um þar sem kafl ar um mann,
konu, lík ama og önd standa sam an. Þá kem ur og fram að í Litlu-Skáldu
er meiri áhersla lögð á lík amann en í Skáld skap armálum sem kann að
benda til þess að áhugi á því merk ing ar sviði hafi smám sam an auk ist eft -
ir því sem kom lengra fram á 13. öld og þá fjórt ándu. Guð rún legg ur út
af kenn ing um um lík amann í 6. kafla þar sem hún ræð ir um tengsl fræða
og kvæða og áfram í 7. kafla þar sem hún teng ir þetta mynd mál hug -
mynd um nýplatónista (sjá einnig grein henn ar „Að hugsa í mynd um“ í
haust hefti Skírn is 2002). Hún bend ir á að sá hluti Skáld skap ar mála sem
fjall ar um lík ams kenn ing ar er ekki studd ur dæm um (nema í Orms bók) og
fær ir rök að því að það sé vegna þess að ekki hafi tek ið að bera á lík ams -
mynd máli í drótt kvæð um fyrr en á 13. öld, það dæma safn sem Snorri
skáldið og skáldin 435skírnir