Skírnir - 01.09.2004, Page 166

Það hefði ver ið áhuga vert að vita meira um þessa and stöðu, þótt hún hafi
ver ið fá menn. Sig ríð ur sýn ir fram á það á sann fær andi hátt að út breiðsla
menn ingar íhalds semi náði ekki að eins til mennta manna, held ur einnig til
ung menna fé lags hreyf ing ar inn ar og kvenna hreyf ing ar inn ar. Hins veg ar er
það rangt að Jónas frá Hiflu hafi átt mest an þátt í að móta stefnu ung -
menna fé lags hreyf ing ar inn ar (bls. 124). Mörg fé lag anna voru stofn uð tals -
vert áður en hann varð rit stjóri Skin faxa og sóttu lög sín og stofn hug -
mynd ir ann ars stað ar frá. Jónas átti vissu lega mik inn þátt í að breiða út
gildi ung menna hreyf ing ar inn ar, en var eng inn frum kvöð ull þeirra. Auk
þess er um fjöll un in um hug mynda fræði ung menna fé lag anna ófull nægj -
andi. Ekki kem ur t.d. fram að nokk ur sterk ung menna fé lög voru í þétt -
býli og voru ekki með „sveita-áhersl ur“ í starfi sínu.
Sig ríð ur tel ur að hug tak ið „Ís lend ing ur“ hafi fyrst og fremst ver ið hlið -
hollt hinni „upp vax andi borg ar ara stétt,“ – eina þjóð fé lags hópn um sem
aldrei þurfti að halda tryggð og holl ustu við for tíð ina. Al þing is há tíð in árið
1930 hafi ver ið skýrt dæmi um þetta. Þar hafi ekki ver ið lögð áhersla á
sveita sam fé lag ið í hin um innsta valda hring, held ur á sjálfs mynd borg ara -
stétt ar inn ar und ir þeim for merkj um að hún væri sjálfs mynd allr ar þjóð ar -
inn ar. Að há tíð inni komu full trú ar þeirra þjóð fé lags hópa sem á ein hvern
hátt áttu til veru rétt sam kvæmt þjóð ern is orð ræð unni. Sig ríð ur segir að auk
kvenna hafi verka lýð ur inn í bæj un um haft litlu hlut verki að gegna. Eins og
áður sagði hefði það styrkt grund völl rann sókn ar inn ar að koma inn á aðra
þjóð fé lags hópa sem voru úti lok að ir í hinu nýja þjóð ríki, ekki síst í þeim
til gangi að setja valda leysi kvenna í skýr ara þjóð fé lags sam hengi.
Sig ríð ur seg ir að sá hóp ur manna sem réði öllu varð andi há tíð ina hafi
tilheyrt valda stétt inni, enda voru það að al lega þing menn. Þar hafi ræðu -
menn, eins og Tryggvi Þór halls son, Ás geir Ás geirs son og Bene dikt
Sveins son ver ið upp tekn ir við póli tíska sjálfs mynd þjóð ar inn ar – við end -
ur sögn helstu at riða þjóð ern is goð sagn ar inn ar. Hún dreg ur þá álykt un að
Al þing is há tíð in hafi þannig ber lega sýnt létt vægi hinn ar upp höfnu sveita-
og bænda menn ing ar (bls. 171). En þótt svona mik il áhersla sé lögð á þessa
stétt eru póli tísk ir full trú ar henn ar nefnd ir í fyrsta sinn þarna á nafn fyrir
utan Jónas frá Hriflu. Og þar sem valda tengsl in inn an henn ar eru held ur
ekki greind kem ur hún nán ast út sem stétt ar leg stað al mynd.
Sig ríð ur sýn ir að Al þing is há tíð ar nefnd vildi ekki setja sveita sam fé lag -
ið í for grunn á há tíð inni. Af þeim sök um hafi hún ekki ver ið í sam ræmi
við ráð andi þjóð ern is orð ræðu. Taka má und ir það, en á svona sam kom -
um klifa stjórn mála menn venju lega á sam ein ing ar tákn um eins og þjóð -
ern is goð sögn um í stað þess að hætta á að efna til ófrið ar með því að etja
sam an borg og sveit. Eins og Sig ríð ur bend ir rétti lega á var Al þing is há tíð -
in fyrst og fremst hald in til hyll ing ar hin um „sönnu Ís lend ing um“: körl -
um sem réðu lög um og lof um í land inu. En það er eng in ástæða til að gera
of mik ið úr há tíð ar ræð um sem heim ild um eða „hug mynda veit um“. Þjóð -
valur og sigríður dúna 450 skírnir