Skírnir - 01.09.2004, Page 191

Þess ar heim speki legu vanga velt ur Maurice Mer leau-Ponty um fyr ir -
bæra fræði sjón skyns ins hljóma eins og end ur óm ur þeirra til rauna sem
Sig urð ur Guð munds son gerði með ljós mynda verk um sín um, og svo virð -
ist sem upp götv un hans á þess um tví ræða leik ljós mynda gjörn ings ins hafi
á end an um orð ið hon um of aug ljós. Hann hætti að gera ljós mynd ir og
leit aði ann að og dýpra, frá hin um tví ræðu og þver sagna kenndu spurn ing -
um um lík amann og sjón skyn ið inn á þau mæri þar sem efn is heim ur inn
og draum heim arn ir mæt ast í ímynd un ar afl inu. Á því ferða lagi urðu til
skúlp t úr ar, um hverf is verk og gjörn ing ar sem bera vott um ríkt ímynd un -
ar afl og óvenju næma inn sýn í sam band efn is heims ins og und ir heimanna
sem fylla dul vit und manns ins og draum heima hans.
Lá rétt sýn og lóð rétt
Ef við segj um um skúlp t úra, um hverf is verk og mál verk Sig urð ar frá ní -
unda og tí unda ára tugn um, sem fylgdu í kjöl far ljós mynda verk anna, að
með þeim hafi hann horf ið frá hinni heið skíru rök ræðu um tungu mál ið,
lík amann og rým ið, þar sem hinn dags bjarti sjón deild ar hring ur er stöðugt
ná lægt við mið, inn í hin myrku djúp næt ur inn ar og hinna óræðu drauma,
þá er ekki átt við þann skiln ing sem finna má hjá upp hafs mönn um djúp-
sál ar fræð inn ar um alda mót in 1900, að draum arn ir birti okk ur tákn mál
bældra hvata er þurfi að draga fram í dags ljós ið í nafni nýrr ar og æðri rök -
hyggju og túlk un ar fræða. Það draum kennda og órök vísa í þess um verk -
um stend ur ekki fyr ir bæld ar lang an ir og hvat ir í þeim skiln ingi sem Sig -
mund Freud hélt fram í grund vall ar riti sínu um túlk un drauma frá ár inu
1899. Öllu held ur er hér um að ræða ferða lag inn í efn is laus an veru leika
drauma heims mynd anna þar sem sýn irn ar birt ast okk ur á sín um eig in
for send um sem sjálf stæð ur veru leiki af ætt draums ins.
Þetta tíma bil á ferli Sig urð ar er venju lega talið hefj ast með Het Grote
Ged icht (Hinu Mikla Ljóði) frá ár un um 1980–81. Þar sjá um við þrjá hvíta
píramíða á gólfi með áfasta upp stopp aða svana hálsa, og er rað að upp eins
og í odda flugi, þótt háls arn ir séu frek ar reist ir en á lá réttu flugi. Þetta er
draum kennd mynd sem vek ur sterk við brögð án þess að við get um í raun
túlk að hana í orð um á for send um hefð bund inn ar rök vísi. Öll út skýr ing
verð ur til þess að væng stýfa flug verks ins, sem engu að síð ur kall ar fram
and stæð ur nátt úru og menn ing ar, reglu geómetr í unn ar og upp reisn ar -
gjarna óreiðu nátt úr unn ar. Aug ljós tengsl þessa verks við ljós mynda verk -
ið Mathemat ics frá 1979, þar sem Sig urð ur sit ur á hvítri sand strönd með
fang ið fullt af flókn um ull ar reif um and spæn is píramíða hlöðn um úr hvít -
náttúran, tungumálið, líkaminn og … 475skírnir