Tímarit Máls og menningar - 01.11.2014, Blaðsíða 26

Þ o r va l d u r G y l fa s o n
26 TMM 2014 · 4
strauma í þjóðfélaginu. En ef maður þrengir þetta og hugsar ekki lengur
um þjóðina í heild heldur hagsmunahópa, íbúahópa, landsvæði, kjördæmi,
stjórnmálaflokka eða einstök málefni sem ráða fyrir atkvæðamagni til að
ná fulltrúa á þing þá eru hagsmunir heildarinnar ekki endilega þeir sömu og
einstakra hluta hennar, og kannski er þess vegna meiri eftirspurn eftir lof­
orðagosum og kaldastríðsjálkum heldur en víðsýnum og skynsömum alhliða
nútímamönnum til að gegna þingmennsku. Það getur verið að þjóðina í heild
vanti fyrst og fremst stjórnarskrá en í Krummaskuði vantar bryggju og kvóta
og kjósendur þar senda aðila á þingið sem ekki er sérfróður um gildi stjórnar­
skráa en býsna seigur málafylgjumaður og vanur að hafa sitt fram með illu
eða góðu. Þetta er kannski einn af hinum fjölmörgu göllum lýðræðisins, því
að það er meingallað þrátt fyrir að vera skásta stjórnarfyrirkomulag sem
mannkynið hefur orðið ásátt um hingað til. Og kannski eru smáu skamm­
tímaviðhorfin meira ríkjandi hérna en í stærri löndum vegna nálægðar þing­
manna við kjósendur sína. Og eini mótleikurinn hlýtur þá að vera að færa
fleiri verkefni úr nærumhverfi fólks yfir á verksvið sveitarstjórna.
Ég held að með því að beina svarinu í þessa átt sé ég að reyna að skjóta mér
undan því að segja mína persónulegu skoðun á því sem þú spurðir um, sem
sé um mannvalið á þingi fyrr og nú. Ef ég reyni að gefa þér ærlegt svar hef
ég ekkert að styðjast við nema mína persónulegu upplifun og lífsreynslu og
mitt svar er því miður að mannvalið á þingi er ekki í sama gæðaflokki og hér
áður var meðan algengt var að það fólk væri valið til þingmennsku sem áður
hafði sýnt með störfum sínum heima í héraði dugnað og forystuhæfileika.
Þorvaldur: Detta mér nú allar dauðar lýs úr höfði.
Þráinn: Það er samt ekki einvörðungu þeim þingmönnum að kenna
sem nú sitja og reyna hver með sínum hætti að þjóna sínum kjósendum og
draumum þeirra og hugsjónum um „betra þjóðfélag“ hvernig sem það lítur
nú út. Það er þeim að kenna sem kusu þessa fulltrúa, og ég held að ef hægt
væri að mæla menningarstig eða menningarvísitölu þjóða þá hafi menn­
ingarvísitala Íslendinga lækkað um mikinn mæli á síðasta aldarfjórðungi.
Það fer enginn inn á þing á sínu eigin atkvæði eingöngu.
Ég held að orsakanna sé sumpart að leita í því að ríkidæmi, ofgnótt og
neysla hafi sljóvgað okkur en ekki göfgað eins og vinstri menn létu sig
dreyma um á fyrri tíð. Kynslóðir sem ekki þurfa að hafa fyrir hlutunum hafa
annars konar gildismat en þær kynslóðir sem kynnast lífsbaráttunni snemma
og neyðast til að taka þátt í henni frá ungum aldrei. Sjálfsbjargargeta dýra
sem alast upp við alsnægtir í dýragörðum sljóvgast eins og menn vita, og
kannski eru íbúar alsnægtaþjóðfélaga á Vesturlöndum búnir að loka sig inni
í gylltum búrum og lifa hnignunarskeið. Það gerir menn sterka að berjast
gegn hungurvofunni, það er offitan sem er vandamál okkar tíma og liggur á
okkur eins og mara. Okkur vantar ekki farartæki til að komast á milli staða,
okkur vantar forvitnilega staði til að uppgötva. Okkur vantar ekki tíma til
að sinna áhugamálum okkar – okkur vantar verðug áhugamál til að sinna.