Tímarit Máls og menningar - 01.11.2014, Blaðsíða 24

Þ o r va l d u r G y l fa s o n
24 TMM 2014 · 4
Islandus – á að hafa sagt á eintali við Guð almáttugan: „Um speki bið ég ekki
því að af henni hef ég nóg.“ Og ég áttaði mig á því að ég var staddur á stað þar
sem eftirspurnin var engin eftir því litla sem ég tel mig hafa upp á að bjóða.
Á þessum stað eru helst ekki aðrar skoðanir réttar en þær sem hollast er að
hafa og hampaminnst og besti rökstuðningurinn er foringjavald, flokksvald
eða meirihlutavald. Rökræða og pælingar eru meira til gamans, og hugsanleg
hjálp við ímyndarsköpun einstaklinga og Alþingis.
Þú spurðir í upphafi hvort reynsla mín úr hinum skapandi greinum hefði
komið að einhverjum notum. Að svo miklu leyti sem ég ýjaði að því að ég
byggi yfir einhverri reynslu virtist mér því tali vera mætt af mikilli tor­
tryggni. Kannski ekki að ástæðulausu því að jafnvel einhver mesti snillingur
sem haldið hefur á penna, Knut Hamsun, var ekki sérlega glöggur þegar kom
að pólitík – og ég vona að engum detti í hug að ég sé að bera mig saman við
þennan skáldjöfur þótt ég leyfi mér að nefna hann á nafn.
Þorvaldur: Einhvern tímann sagðirðu mér, að þú teldir þig verðskulda
Nóbelsverðlaun í hagfræði fyrir að hafa gert sjö kvikmyndir í fullri lengd og
aldrei misst húsið þitt.
Þráinn: Já, maður segir svo margt. Mér fannst dáldið fyndið á stundum á
þinginu að standa í karpi um einkarekstur við menn sem aldrei höfðu rekið
eigið fyrirtæki, heldur bara unnið með einum eða öðrum hætti hjá ríki eða
sveitarfélögum, því opinbera, alla sína tíð – og sögðust trúa á einstaklings­
framtakið. Ég trúi illa mönnum sem ekki praktísera sjálfir það sem þeir
prédika. Pilsfaldakapítalismi er hins vegar íslensk sérgrein og gengur út á
að almenningur eigi kúna að nafninu til og hirði hana og fóðri en sérvaldir
aðilar fái að leggjast undir hana og sjúga spenana eins og tilberar í gömlum
ævintýrum.
Ég hef unnið fyrir mér með einstaklingsframtaki í erfiðri samkeppnis­
grein mestan hluta ævi minnar. Ég veit út á hvað frjáls samkeppni gengur.
Ég hef tekið þátt í henni og staðist hana. Ég veit að til þess þarf sterk bein, og
það eru ekki allir sem hafa sterk bein. Þess vegna er ég félagshyggjumaður.
Mannvalið á Alþingi
Þorvaldur: Hvað viltu segja um mannvalið á Alþingi fyrr og nú?
Þráinn: Að tala um mannvalið fyrr og nú held ég að gæti orðið soldið eins
og ætla að bera saman Njál á Bergþórshvoli og Árna Johnsen sem þingmenn
af Suðurlandi. Tímarnir breytast og viðmiðin og viðfangsefnin verða önnur.
Ef ég reyni í huganum að bera saman þingmenn frá því ég var ungur og
þingmenn þá sem sitja í dag lendi ég líka í vandræðum. Í æsku hafði ég aðrar
hugmyndir um þingið en ég hef núna og þrátt fyrir alla leyndarhyggju sem
loðir við nútímann hafði ég mun minni innsýn í bæði menn og málefni hér
á árum áður.
Sú nálægð við stjórnmálamenn sem margir halda að hafi myndast með til­