Tímarit Máls og menningar - 01.11.2014, Blaðsíða 84

J ó n K a r l H e l g a s o n
84 TMM 2014 · 4
hamrinum mínum … Ég elti Loka yfir skýjabreiður – en hann fleygði hamrinum í
fjalllendi fyrir neðan. Mér var refsað fyrir að láta Loka komist upp með þetta; ég var
minnkaður í mannsstærð og gert að flakka um heiminn í leit að hamri mínum …12
Sögunni lýkur á því að Bard missir vitið en Thor endurheimtir hamar sinn
og vex aftur í sína goðheimastærð. Lokaorð hans benda til að hann snúi brátt
aftur á heimaslóðir til að hefna sín: „Ha, ha, ha, ha, hí! Loki! Ég er búinn að
endurheimta hamarinn minn!“13
Hér er unnið allmarkvisst úr norræna goðsagnaarfinum. Ljóst er að Kirby
(eða aðrir sem komu að gerð sögunnar) þekkti til hlutverks Þórs sem þrumu­
guðs og líka til goðsagnanna sem lýsa þeirri áráttu Loka að koma goðunum í
bobba. Þekkt dæmi er frásögn í Skáldskaparmálum Snorra­Eddu af því þegar
Loki lokkar Iðunni út í skóg og gerir jötninum Þjassa þar með kleift að nema
hana á brott úr Ásgarði. Reyndar eru engar heimildir fyrir því að Loki hafi
rænt Mjölni en þar sem Þrymskviða hefst í miðjum klíðum – Þór vaknar að
morgni, finnur ekki hamar sinn og snýr sér beint til Loka sem er nærstaddur
– er ekki útilokað að hann beri þar einhverja ábyrgð.14 Ákveðnari vísbending
um tengsl Þrymskviðu og „The Magic Hammer“ eru viðbrögð Thors þegar
hann fær hamarinn aftur í myndasögunni („Ha, ha, ha, ha, hí! Loki!“),sem
bergmála lýsingu eddukvæðisins á Þór í sömu aðstæðum („Hló Hlórriða /
hugur í brjósti“).
Í þessum eldri sögum má vissulega finna ýmis atriði sem ganga aftur í
„Thor the Mighty and the Stone Men from Saturn!“ en hér koma líka fleiri
myndasögur til álita sem ekki tengjast nafni Jack Kirby. Fyrst skal nefna
athyglisverða seríu sem birtist í tímaritinu Weird Comics árið 1940 undir titl­
inum „Thor God of Thunder“. Sögurnar voru merktar höfundarnafni Wright
Lincoln, sem var hugsanlega dulnefni nokkurra ólíkra handritshöfunda, en
almennt er talið að þær hafi verið teiknaðar af Pierce Rice (1916–2003),
ungum listamanni sem átti eftir að vinna með Stan Lee á sjötta áratugnum.15
Í fyrstu sögunni kynnist lesandinn þrumuguðnum Thor sem horfir niður
á jörðina ofan frá Ásgarði og sýnist að stríðshrjáð mannkynið hafi fulla
þörf fyrir máttinn sem hann býr yfir.16 Beint er sjónum að hamri guðsins
í þessu sambandi og sýnt hvernig hann getur framkallað bæði eldingar
og þrumur. Af einhverjum ástæðum ákveður Thor að gera óframfærnum
Bandaríkjamanni, Grant Farrel, kleift að breytast í þrumuguð þegar á þarf
að halda. Farrel, sem klæðist hversdaglega jakkafötum, fer þá afsíðis og
birtist skömmu síðar í gervi Thors. Það minnir fremur á klæðatísku Péturs
Pan og Supermans en staðlað útlit víkinganna sem Kirby var svo upptekinn
af; búningurinn samanstendur af mittisskýlu, uppháum skóm, skikkju sem
gerir hetjunni kleift að fljúga og hjálmi með tveimur kringlóttum skífum.17
Þær sögur sem birtust um Farrel/Thor snúast annars vegar um vonleysis­
legar tilraunir þess fyrrnefnda til að ganga í augun á stúlkunni Glendu og
hins vegar um annir þess síðarnefnda við að bjarga henni og mannkyninu