Tímarit Máls og menningar - 01.09.2018, Blaðsíða 31

S k r í m s l i ð o g k a k ó b o l l i n n
TMM 2018 · 3 31
2 Hrund Elíasdóttir, MA-nemi í almennri bókmenntafræði, þýddi hluta af eldri gerð sögunnar
sem BA-ritgerð í frönsku og almennri bókmenntafræði; Hrund Elíasdóttir, Fríða og Dýrið.
Þýðing á hluta úr verki Mme de Villeneuve ásamt greinargerð, Háskóli Íslands, 2015, http://hdl.
handle.net/1946/21202.
3 Madame d’Aulnoy, Contes, édition critique établie par Nadine Jasmin, París, Honoré Cham-
pion, 2008, bls. 19.
4 Frakkar voru ekki fyrstir til að setja saman ævintýrasöfn af þessu tagi. Á Ítalíu höfðu þegar
komið út ævintýrasöfn, t.d. eftir Straparole á 16. öld sem voru margoft endurútgefin á Ítalíu
en hluti þeirra var þýddur á frönsku. Sögur Giambattista Basile, Lo cunto de li cunti, overo lo
trattenemiento de’ peccerille, komu út 1634 og 1636 en ekki er vitað til þess að þau hafi verið
þýdd á frönsku.
5 Þetta undirstrikar Nicole Belmont í verki sínu Poétique. Essai sur le conte de tradition orale,
París, Gallimard, 1999.
6 Marc Soriano, Les contes de Perrault. Culture savante et traditions populaires, París, Gallimard,
1977 (1968), bls. xv.
7 Charles Perrault, Contes, París, GF-Flammarion, 1989 og 1991, bls. 245–246.
8 Anna Birgitta Rooth, Öskubuska í austri og vestri, Reykjavík, Iðunn, 1982, bls. 120–133.
9 Um þetta fjallaði Raymonde Robert í verki sínu Le conte de fées littéraire en France de la fin du
XVIIe à la fin du XVIIIe siècle, Nancy, Presses universitaires de Nancy, 1982.
10 Sjá t.d „sang“, Dictionaire universel, contenant generalement tous les mots françois tant vieux
que modernes, & les Termes de toutes les Sciences et des arts […], recueilli & compilé par Antoine
Furetière, III. bindi, La Haye og Rotterdam, Arnout & Reinier Leers, 1690.
11 Mme d’Aulnoy, Contes. bls. 48. Einnig hefur verið bent á að þessi sterka kvenímynd sem birtist
í ævintýrum hafi orðið til fyrir áhrif valdamikilla kvenna við hirðina, sjá t.d. Anne Defrance,
Les contes de fées et les nouvelles de Mme d’Aulnoy (1690–1698): l’imaginaire féminin à rebours
de la tradition, Genf, Droz, 1998 bls. 269.
12 Katia Zakaria, „Pétis de la Croix, François, Les Mille et un jours, contes persans, texte établi,
avec une introduction, des notices, une bibliographie, des jugements et une chronologie par
Paul Sebbag, Phébus, Paris, 2003, 670 p.“, Revue des mondes musulmans et de la Méditerr-
anée, 103–104 | juin 2004, mis en ligne le 08 décembre 2004, http://journals.openedition.org/
remmm/2393. Sótt 16. júlí 2018.
13 Jan-Ojvind Swahn, The Tale of Cupid and Psyche, Aarne-Thompson 425 and 428, Lund, CWK
Gleerup, 1955; Paul Delarue, Marie-Louise Ténèze, Le conte populaire français. Catalogue
raisonné des versions de France et des pays de langue française d’outre-mer, París, Maisonneuve
et Larose, 1997, bls. 72–106. Fyrir norska gerð sögunnar, sjá Olav Solberg, „“Østenfor sol og
vesten for måne“– eit klassisk eventyr i europeisk og norsk tradisjon“, Edda 1/2007, bls. 3–17.
14 Án höfundar, La Jeune Américaine et les contes marins, La Haye, Aux dépens de la Compagnie,
2. vol., 1740–1741.
15 La Belle et la Bête eftir Madame de Villeneuve var endurútgefin árið 1996 hjá Le Promeneur og
hjá Gallimard árið 2010.
16 Madame de Villeneuve, La Jeune américaine et les contes marins (La Belle et la Bête), Les Belles
Solitaires – Madame Leprince de Beaumont, Magasin des enfants (La Belle et la Bête), bls. 52.
Jack Zipes lýsir verkinu sem „exceedingly long and intricate“ í Beauties, Beasts and Enchant-
ment. Classic French Fairy Tales, New York, New American Library, 1989, bls. 151.
17 Madame de Villeneuve, La Jeune américaine et les contes marins (La Belle et la Bête), Les Belles
Solitaires – Madame Leprince de Beaumont, Magasin des enfants (La Belle et la Bête), bls. 73–75.
Þess má geta að skrif kvenna voru almennt ekki litin sömu augum og skrif karla þar sem þær
fengu ekki sömu menntun; sjá sama rit, bls. 75.
18 Eitt af einkennum sögunnar er að höfundur notar ekki eiginnöfn heldur nafnorð og lýsingar-
orð fyrir sögupersónur sínar. Fríða er þýðing á lo. belle, Dýrið á no. bête, draumaprinsinn heitir
Inconnu eða „hinn ókunnugi“; þetta eru aðalpersónur sögunnar og eru „nöfn“ þeirra skrifuð
með stórum staf. Faðirinn, álfkonan o. f l. persónur sem eru algengar í ævintýrum eru hins
vegar með litlum upphafsstaf hjá höfundi. Sjá sama rit, bls. 98, nmgr. 6, bls. 1617–1623.
19 Madame de Villeneuve, La Jeune américaine et les contes marins (La Belle et la Bête), Les Belles
Solitaires – Madame Leprince de Beaumont, Magasin des enfants (La Belle et la Bête), bls. 119.
TMM_3_2018.indd 31 23.8.2018 18:36