Tímarit Máls og menningar - 01.09.2018, Blaðsíða 137

U m s a g n i r u m b æ k u r
TMM 2018 · 3 137
reyndar afskaplega mikið í takt við það
sem var að gerast annars staðar í heim-
inum:
(…) upplýst var að hver framkvæmdar-
stjórnarmaður [FBA] hefði að meðaltali
17 miljónir króna í heildarlaun og árang-
urstengdar greiðslur á árinu 1999, en
þetta þóttu afar há laun undir lok tíunda
áratugs síðustu aldar. Víglundur sagði
svo háar greiðslur óhóf og vonaði að þetta
yrði ekki tekið til fyrirmyndar. Þorsteinn
Ólafsson, fráfarandi formaður stjórnar,
var á öðru máli. Hann taldi þessar tölur
tímanna tákn. Yfirmenn bankanna væru
raunverulega á alþjóðlegum markaði.
Aðalfundurinn samþykkti hæstu arð-
greiðslur sem um hafði getið hjá íslensku
fyrirtæki eða 1.200 miljónir króna alls.
(…) Í þessu sambandi er rétt að huga að
því að laun stjórnenda í fyrirtækjum áttu
eftir að hækka stórkostlega á næstu árum
(bls. 44).
Við þetta fór svo, segir Björn, að ýmsir
urðu helteknir af eigin yfirburðum í
viðskiptalífinu og töpuðu áttum á sama
tíma og ofgnótt var af lánsfé á góðum
kjörum (bls. 181).
Davíð hrósar sér af því að hafa átt
þátt í þessari hugarfarsbreytingu, heldur
fávíslega ef á heildina er litið. Björn
hefur þetta að segja (bls. 144): „Sjálfur
kveðst Davíð vera stoltastur af því að
hér á landi hafi orðið „eiginleg hugar-
farsbreyting þannig að Ísland varð
nútímaríki, ef svo má að orði komast. Ég
er ekki að þakka mér það persónulega
en ég átti þátt í að stuðla að því.““
Öllu þessu lauk svo um síðir með
skelfilegu bomsarabomsi, sem ófáir
urðu að súpa seyðið af. En eftir skýrslu
Rannsóknarnefndar Alþingis varð fátt
um uppgjör, eftir að hún var birt virtist
málið detta niður í einhvern vetrar-
dvala. Eini stjórnmálaflokkurinn sem
sýndi einhvern lit á því var einmitt
Sjálfstæðisflokkurinn, en af því sem
gerðist á landsfundinum fræga í lok
marsmánaðar 2009, þegar rætt var um
svonefnda endurreisnarskýrslu, segja
Styrmir og Björn hvor sína sögu, og er
mér til efs að jafnvel reglur Bernheims
um heimildarýni dugi til að finna wie
das eigentlich gewesen.
Svo segir Styrmir:
Því var haldið fram á þeim tíma að Davíð
Oddsson fyrrverandi formaður flokksins
hafi með óvæntri ræðu á landsfundinum
„drepið“ viðleitni til uppgjörs flokksins
við eigin verk. Það hafa mér alltaf þótt
undarlegar kenningar (…).
Vel má vera að einhverjum hafi þótt
Davíð senuþjófur á þessum fundi. Ræða
hans kallaði fram hvað eftir annað
hlátrasköll, lófaklapp, fundarmenn risu
úr sætum o.s.frv. og augljóst að hylli
hans meðal þeirra trúnaðarmanna Sjálf-
stæðisflokksins sem þarna voru saman
komnir, var engu minna en áður.
En í stað þess að halda áfram eftir
landsfundinn því uppgjöri sem þarna
hófst, virðist því hafa verið hætt sem
voru alvarleg mistök (bls. 101).
Svo mælir Björn: „Davíð sté í pontu á
fundinum og sagði „hina svokölluðu
endurreisnarskýrslu“ vera „mikla hráka-
smíð“, illa samda og fulla af rang-
færslum: „Ég sé mikið eftir þeim fallega
trjágróðri sem felldur hefur verið til að
prenta þetta plagg í stóru upplagi,“ sagði
Davíð og sveigði sérstaklega að Vil-
hjálmi Egilssyni, formanni endurreisn-
arnefndar flokksins. (…). Vilhjálmi og
fleirum var svo misboðið að þeir gengu
út úr salnum. Hann sagði að góður andi
hefði myndast fyrir umbótum en Davíð
hafi „unnið það óhappaverk að rífa verk
endurreisnarnefndarinnar niður“. Svo
fór að Geir H. Haarde, formaður flokks-
ins, varð að milda flokksmenn daginn
eftir og lýsa því yfir að Davíð hefði
vegið ómaklega að Vilhjálmi“ (bls. 216).
TMM_3_2018.indd 137 23.8.2018 14:19