Tímarit Máls og menningar - 01.09.2018, Blaðsíða 141

U m s a g n i r u m b æ k u r
TMM 2018 · 3 141
Evudóttir: Ókei. Reyni að koma þessu
almennilega frá mér
ROrri: OK np
Hallgerður pikkaði inn allt sem hún
hafði komist að undanfarna daga. Byrj-
aði á samtalinu við stelpurnar á Köku-
sneiðinni og svo því sem hafði gerst með
Pétri Kristni. Svo bætti hún við ályktun-
um sínum um að „Sögufélagið“ hlyti í
raun að vera stórvarasamur söfnuður,
jafnvel sértrúarsöfnuður, kannski
djöfladýrkendur, allavega væri fátt
annað sem kæmi upp í hugann í tengsl-
um við að „fórna“ fólki og kveikja í
krökkum. Þegar hún var búin að pikka
inn alla romsuna og ýta á send las hún
færsluna samhliða Ragnari, að hún hélt.
Svo beið hún.
Ragnar svaraði engu en var greinilega
búinn að sjá skilaboðin. Fari það í rönd-
óttan rækall hugsaði hún pirruð meðan
hún starði einbeitt á skjáinn og reyndi
að töfra eitthvað út úr honum. Bara eitt-
hvað. Plís!
(Útverðirnir, 157–159)
Ragnar Orri er lengi vel ekki sannfærð-
ur, enda er einn af leyndardómum
Rökkurhæða sá að óvættirnar búa yfir
þeim hæfileika að valda óminni hjá
þeim sem verða vitni að einhverju yfir-
náttúrulegu. En þegar Hallgerður fer
aftur yfir málin í skíðaskálanum neyðist
hann til að viðurkenna að eitthvað dul-
arfullt er í gangi:
Myndir, minningar og spurningar hring-
snerust í höfðinu á Ragnari Orra. Hafði
þetta virkilega allt gerst hjá vinum hans
og bekkjarfélögum og enginn tengt það
fyrr en núna? Hallgerður hafði svo sem
áður viðrað við hann þessar pælingar
með Nonna en það var í netspjalli; þegar
hún sagði þetta svona upphátt hljómaði
það eitthvað svo – svo alvöru! Var Hall-
gerður kannski ímyndunarveik? Kannski
geðveik eins og mamma hennar? Hann
bældi þessa hugsun næstum áður en hún
náði að formast.
(Gjörningaveður 39)
Auðvitað kemur í ljós að það eru fleiri
sem búa yfir vitneskju um söguna, en
þar koma Útverðirnir inn, hópur fólks
sem hefur tekið að sér það hlutverk að
vernda hverfið og reyna að berjast gegn
óvættunum. Til tíðinda dregur í Gjörn-
ingaveðri þegar níundu og tíundu bekk-
ingar fara í skíðaferð upp í fjall og þar
skellur á sannkallað gjörningaveður. Þar
eru úrslitin svo ráðin þegar unglinga-
hópurinn sem hefur verið kynntur til
sögunnar í fyrri bókum tekur höndum
saman gegn óvættunum.
Íslenskar hrollvekjur hafa ekki verið
fyrirferðarmiklar í íslenskum bók-
menntum, en á undanförnum árum
hafa nokkrar skotist út úr myrkrinu. Þar
ber helst að nefna glæpasögur Yrsu Sig-
urðardóttur sem er oft á mörkum hroll-
vekjunnar í glæpasögum sínum og
margar bækur Stefáns Mána eru sömu-
leiðis á mörkum spennusögu og hroll-
vekju, iðulega nær þeirri síðarnefndu.
Ekki má heldur gleyma Börnunum í
Húmdölum eftir Jökul Valsson, sem
kom út árið 2004. Þó að sú bók hafi
verið ætluð eldri lesendum þá er margt
sem minnir skemmtilega á Rökkurhæð-
ir, en Húmdalir Jökuls eru sömuleiðis
einskonar sérheimur, uppspunninn, en
samt skyldur okkar veruleika, og börn
eru einnig í aðalhlutverkum.
Það er reyndar þekkt bragð hrollvekj-
unnar að nota börn og unglinga sem
aðalsöguhetjur, enda má segja að þau
standi að ýmsu leyti á margvíslegum
mörkum sjálf, til dæmis mörkum þess
að stíga inn í heim fullorðinna með til-
heyrandi bælingu hins ævintýralega og
óútskýranlega. Sömuleiðis höfða hroll-
vekjur sérlega vel til barna og unglinga,
TMM_3_2018.indd 141 23.8.2018 14:19