Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.09.2018, Blaðsíða 127

Tímarit Máls og menningar - 01.09.2018, Blaðsíða 127
U m s a g n i r u m b æ k u r TMM 2018 · 3 127 persónan þarf sífellt að sanna fyrir Steinu og Olgu að hún hafi „réttar“ skoðanir og áhugamál og að lokum er hún útilokuð, þó líklega ekki sökum þess að hún svaraði spurningunni „Smartís eða M&M?“ rangt heldur fremur vegna þess að hún varð vitni að viðkvæmum fjölskylduaðstæðum sem ekki þoldu dagsins ljós. Samband aðalpersónunnar og Hildar er hryggjarstykki bókarinnar þótt ekki sé fjallað um það ítarlega eða á mörgum síðum. Aðalpersónan yfirgefur Hildi og hættir að tala við hana þegar hún verður hluti af teyminu „Steina og Olga“ en heimsækir hana aftur síðar þegar hún er orðin ein á báti. Hún tekur rútu upp í sveit þar sem Hildur eyðir sumrinu hjá ömmu sinni og þar fer fram uppgjör á milli þeirra þar sem særindi Hildar og skömm aðalpersónunnar yfir framkomu sinni koma fram. Heimsóknin til Hildar er ris skáld- sögunnar og hápunktur uppgjörs aðal- persónunnar við grunnskólalífið sem hún er að segja skilið við. Inn í kaflann er auk þess fléttað óvæntum og grimmi- legum atburði sem ýkir dramatík hans og áhrif. Þessi atburður, sem ekki verður rakinn hér í smáatriðum til að eyði- leggja ekki lesturinn fyrir þeim sem enn eiga hann eftir, hefur ótvíræð „sjokk- áhrif“; lesandanum bregður og hann spyr sig hvað hafi gerst og af hverju – var þetta nauðsynlegt? Hann þjónar þeim tilgangi að undirstrika uppgjör vinkvennanna en hann dregur einnig upp sterkar andstæður milli stúlknanna og um leið milli sveitar og borgar. Sveit- in stendur uppi sem heimur grimmdar, dauða og ástar, á meðan borgin er sið- væddari en um leið bældari að því leyti að þar er grimmdin vissulega til staðar en tjáð með orðum fremur en gjörðum. Sveitin er að sama skapi framandgerð; aðalpersónan dvelur þar aðeins dagpart og leitar strax til baka í „sinn“ heim, sem er Háteigshverfið, en framtíð Hildar og örlög hennar eru óráðin. Eitt af helstu höfundareinkennum Gerðar Kristnýjar er meitlaður og fynd- inn stíll og Smartís er þar engin undan- tekning. Þetta er grípandi og skemmti- leg skáldsaga sem rennur ljúflega í gegn og nostalgíufiðringur níunda áratugar- ins er heillandi og vandræðalegur í senn. Umfjöllun um alvarlegri málefni – geðrænan vanda og áfengisvandamál í fjölskyldum og áhrif þessa á börn og unglinga – fær þó einnig sinn sess; hún tengir ólíka kafla saman, myndar sterk- an þráð í gegnum skáldsöguna og er tví- mælalaust einn áhrifamesti þáttur hennar. Annað gegnumgangandi þema er yfirskilvitleg málefni og óljós mörk milli þessa heims og annars; aðalper- sónan skynjar ýmislegt sem ekki er víst hvort aðrir verði varir við og lesandan- um er látið eftir að ráða í hvað tilheyrir raunheimi og hvað ekki. Við þetta skap- ast ókennilegt andrúmsloft, sem lesend- ur skáldsagna Gerðar hafa upplifað áður – til dæmis í Hestvík (2016) – og eru lík- lega farnir að gera ráð fyrir að sjá í næstu bókum hennar. Mögulega hefði mátt bæta meira kjöti á beinin, fylla upp í ýmsar eyður og skapa þannig sterkari heildarmynd og þroskasögu en einnig leitar á mig sú spurning hvort Smartís hefði virkað betur sem smásagnasafn, þar sem svip- myndirnar sem hún samanstendur af eru margar hverjar sterkar og lifa sjálf- stæðu lífi. Hvað sem því líður er hér um að ræða áhugaverða bók sem veltir upp ýmsum hliðum á lífi ungs fólks. Aðal- persónan gengur í gegnum ólík tímabil vináttu og einsemdar, gleði og óöryggis, en í sögulok eru bjartari tímar í vænd- um; framhaldsskólaárin, ný vinátta, nýr skóli og nýtt æviskeið. Allt eru þetta TMM_3_2018.indd 127 23.8.2018 14:19
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.