Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.09.2018, Blaðsíða 133

Tímarit Máls og menningar - 01.09.2018, Blaðsíða 133
U m s a g n i r u m b æ k u r TMM 2018 · 3 133 47), og það fór sínu fram í einu og öllu, í viðskiptum á mörkum lagaramma og í persónulegum lífsstíl. Almenningi ofbauð þetta peningaflóð og þetta hömlulausa ríkidæmi með lúxusvillum, einkaþotum og uppstertri sýndar- mennsku. Það var hálfgert feimnismál hvaðan allir þessir peningar kæmu, en svo fréttist að uppsprettan væri að veru- legu leyti ódýr lán, sem þá var nóg af, upprunnin úr Asíu, og væru svo endur- greidd með öðrum lánum. Sú saga sem Styrmir segir er afskap- lega skýrt og rökrétt ferli, ungir menn komu fram með hugmyndir sem virtust vera hugsjónir Sjálfstæðisflokksins í nýjum og betri búningi, og farið var að hrinda þeim í framkvæmd en án þess að gæta þess hvort réttar forsendur væru fyrir því á Íslandi, hvort þær væru í rauninni framkvæmanlegar. Svo reynd- ist ekki vera, og þá stóðu frjálshyggju- menn uppi sem fávísir lærisveinar galdrameistarans Hayeks, en án þess að nokkur kynni galdraþuluna sem gæti skakkað leikinn (enda með öllu óvíst að Hayek hefði kunnað hana sjálfur). Í allri sinni frásögn tekur Styrmir á Sjálfstæð- isflokknum með mjúkum silkihönskum, og það kemur einnig fram í því að hann tíundar vendilega ábyrgð annarra flokka á því sem gerðist, það var vinstri stjórn Steingríms Hermannssonar sem tók ómakið af frjálshyggjumönnum með því að leyfa framsal veiðiheimilda án gjalds, og dró lokurnar frá flóðgáttum pening- anna, og svo var Sjálfstæðisflokkurinn aldrei einn í stjórn, hann var í samstarfi við aðra flokka sem dönsuðu með í frjálshyggjuballettinum. Margt af þessu má til sanns vegar færa, en svo má líta á aðra hlið málsins sem er kannske ekki eins slétt og þjál og heldur ekki alltaf rökrétt. Til að leiða hana í ljós er ekki úr vegi að hafa til hliðsjónar tvær aðrar nýútkomnar bækur, Allt kann sá er bíða kann, æsku- og athafnasaga Sveins R. Eyjólfssonar, sem Silja Aðalsteinsdóttir skrásetti (Mál og menning 2017), og Í liði forsætisráð- herra eða ekki eftir Björn Jón Bragason (Heimur 2017). Upphaf þessa máls er stefna og hlut- verk Sjálfstæðisflokksins sem einungis Styrmir skilgreinir, enda láta bæði Björn og Sveinn við það sitja að lýsa yfir stuðningi sínum við hugsjónir flokksins: „Ég er sjálfstæðismaður af hugsjón en hef ekki talið mig skuldbundinn flokkn- um eða einstökum forystumönnum hans,“ segir Björn (bls. 13), og Sveinn segir um sig og samstarfsmenn sína í Frjálsri fjölmiðlun: „Við vorum og erum sjálfstæðismenn af lífsskoðun en töldum okkur ekki þar með skuldbundna for- ingjum flokksins,“ (bls. 309). En það sem Styrmir hefur til þessara mála að leggja sýnist mér allt satt og rétt svo langt sem það nær; með velferðarstefnu sinni greindi Sjálfstæðisflokkurinn sig skýrt frá venjulegum íhaldsflokkum sem oftsinnis hafa barist gegn öllum velferðarmálum með kjafti og klóm. Þessa stefnu má réttilega kenna við „hægri kratisma“ án þess að nokkur niðrandi merking sé lögð í það orð, margur maðurinn hefur orðið hólpinn á sálu sinni fyrir að vera hægri krati. En svo er líka allt önnur hlið á Sjálf- stæðisflokknum, því miður, hana nefnir Styrmir ekki en hún skín út úr frásögn- um Björns og Sveins svo hætt er við að saklaus lesandi fái slæmsku í augun: það er athæfið sem kennt er við „hagsmuna- gæslu“ og felst í því að halda gjöfulli verndarhendi yfir ákveðnum hagsmuna- aðilum og hygla flokksgæðingum í stóru og smáu en láta aðra sitja úti á klakan- um. Ein mikilvæg kraftbirting þess er sú sem almenningur hefur kallað „helmingaskiptaregluna“ (það orð notar Björn, sbr. bls. 58 og bls. 60), en hún TMM_3_2018.indd 133 23.8.2018 14:19
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.