Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.09.2018, Blaðsíða 23

Tímarit Máls og menningar - 01.09.2018, Blaðsíða 23
S k r í m s l i ð o g k a k ó b o l l i n n TMM 2018 · 3 23 lendir í margvíslegum hremmingum á ferðum sínum um heiminn og geiminn. Franskar konur héldu áfram að skrifa ævintýri á 18. öld og það er þá sem sagan um Fríðu og Dýrið leit dagsins ljós. Sagan er gömul, C gerð af týpu AT425 (Leitin að týnda eiginmanninum) samkvæmt alþjóðlegri atriðaskrá Aarne-Thompson, og fleiri en 1100 útgáfur hafa verið skrásettar um allan heim.13 Meðal þeirra er sagan um Amor og Psyche sem finna má í Gullasnanum eftir Apuleios sem uppi var á 2. öld. Grunnurinn er frásögn af ungri stúlku sem neyðist til að giftast skrímsli sem reynist svo vera prins/guð í álögum eða dulargervi. Sagan var gefin út í Frakklandi á árunum 1740–1741 í verkinu La Jeune Américaine et les contes marins (Unga ameríska konan og sögurnar af sjónum) eftir Mme Gabrielle de Villeneuve, og er gerð hennar sú sjötta í röðinni af rúmlega 120 frönskum gerðum sögunnar.14 Í áðurnefndu ævintýrasafni Mme d’Aulnoy, Contes, er til að mynda að finna ævintýri sem talið er að Mme de Villeneuve hafi ef til vill stuðst við; það er sagan Le mouton (Hrúturinn), en það er ekki fyrr en í sögu Mme de Villeneuve að unga stúlkan fær nafnið Belle, Fríða. Lítið er vitað um Mme de Villeneuve. Hún fæddist árið 1685 og var dóttir lögmanns sem lést þegar hún var 17 ára gömul. Hún og systur hennar lentu í deilum við móðurina vegna föðurarfsins og síðar þurfti hún að standa vörð um eignir sínar andspænis eiginmanni sínum sem stundaði peningaspil og sóaði fjármunum þeirra hjóna. Hún eignaðist eina dóttur og varð ekkja 26 ára gömul. Ekki er vitað hvenær hún fluttist til Parísar þar sem hún gerðist ráðs- kona hjá Crébillon eldri, þekktu harmleikjaskáldi sem þá var ekkjumaður, og þar vann hún þar til hún lést árið 1755, sjötíu ára gömul. Þar samdi hún líka verk sín og gaf þau út. Þrátt fyrir frægð og frama kaus Crébillon að lifa einföldu lífi; sagt er að húsið hafi verið óhreint, hann hafi reykt án afláts og kettir og hundar hafi gengið þar inn og út. Þeim Crébillon og Mme de Ville- neuve mun hafa komið vel saman og talið er að það jákvæða viðhorf til dýra sem kemur fram í verkum hennar, til dæmis í Fríðu og Dýrinu, gæti hafa mótast af þessum félagsskap. Mme de Villeneuve sendi frá sér bæði ævintýri og skáldsögur sem gefin voru út undir nafninu Mme de V*** eða Mme de ***. Fríða og Dýrið er þekktasta verk hennar í dag þótt þessi gerð ævintýrsins hafi fallið í gleymsku á 18. öld og ekki komið aftur fram í dagsljósið fyrr en tveimur öldum síðar.15 La Jeune Américaine et les contes marins er rammafrásögn: Ung stúlka er á siglingu ásamt unnusta sínum frá Frakklandi til frönsku nýlendunnar Saint- Domingue, sem fékk síðar nafnið Haítí, og til að stytta sér stundir segja farþegar hver öðrum sögur meðan á ferðinni stendur. Sú fyrsta af þremur er Fríða og Dýrið, sögð af herbergisþernunni Mlle de Chon. Samtímamenn höfundar hrifust af verkinu, einkum sögunni um Fríðu og Dýrið, en þegar La Jeune Américaine et les contes marins var endurútgefið árið 1765 skrifaði Grimm, ritari hertogans af Orléans: TMM_3_2018.indd 23 23.8.2018 14:19
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.