Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.09.2018, Blaðsíða 116

Tímarit Máls og menningar - 01.09.2018, Blaðsíða 116
H u g v e k j u r 116 TMM 2018 · 3 það ekki of þröngt, aparnir hafa sinn söng, býflugurnar sína lipurlegu rúmbu, og eitthvað kyrja hvalirnir í djúpunum. Nei, það sem skapar sérstöðu Mannsins, að því best er vitað, er það að hann segir sögur í tíma og ótíma, hann gerir reyndar fátt annað, enda er það grund- völlurinn að tilveru hans sem manns, og því væri hann réttast nefndur Homo insipiens fabulator. En þessi hæfileiki, eða kannski árátta, er beggja handa járn, það þarf menntun og sérstaka þjálfun til að henda reiður á þessu öllu. Því eru sagnfræðingar nauðsynlegir. Svanur Kristjánsson Leitin að sann- leikanum og íslensk stjórn- málafræði Ég man varla eftir mér öðruvísi en með brennandi áhuga á stjórnmálum, eink- um íslenskum stjórnmálum, og ákafan í stuðningi við Sjálfstæðisflokkinn. Sex- tán ára gamall gekk ég í Fylki, félag ungra Sjálfstæðismanna á Ísafirði. Eftir einn vetur í Menntaskólanum á Akur- eyri bauð ég mig fram sem formann skólafélagsins og sigraði eftir velskipu- lagða kosningabaráttu þar sem vinur minn – kommúnistinn Guðmundur Ólafsson – var í lykilhlutverki. Næst var að fara í lögfræði í Háskólanum – starfa í Vöku, félagi lýðræðissinnaðra stúd- enta, setjast að á Ísafirði eftir stúdents- próf og verða stjórnmálamaður, þing- maður, jafnvel flokksformaður og for- sætisráðherra. Eftir stúdentspróf 1967 fór ég til Bandaríkjanna í B.A. nám með stjórn- málafræði sem aðalgrein. Ætlaði að vera þar í einn vetur. 1967 – Heimsstyrjöldinni lauk ein- ungis rúmum tuttugu árum áður. Þar féllu um 50–80 milljónir manna eða 3% jarðarbúa á þeim tíma. Einn af kennur- um mínum í stjórnmálafræði var Theo- dore Mitau. Gyðingur, fæddur 1920; ólst upp í Berlín en var bjargað til Banda- ríkjanna fjórtán ára gömlum. Fjölskylda hans öll fórst í Helförinni þegar nasistar með samverkafólki í mörgum löndum myrtu um sex milljónir gyðinga eða um tvo þriðju allra gyðinga í Evrópu. Mitau talaði aldrei við okkur í kennslustund- um um sjálfan sig eða hlutskipti gyðinga sérstaklega. Megináhersla hans var hins vegar augljós: Lýðræðið er alls staðar viðkvæmt. Öfgaöfl ógna lýðræðinu. Við verðum ætíð að standa vörð um mannréttindi allra. Annars er stutt í vanþróun lýðræðis – jafnvel hrun lýð- ræðis og réttarríkis. Sérsvið Mitau í stjórnmálafræði var greining á hugmyndaheimi stjórnmál- anna fyrr og síðar; á stjórnmálastefnum og stjórnmálaflokkum en umfram allt á þeirri siðfræði sem væri að baki allri hugmyndafræði. Markmið námsins var að kenna okkur gagnrýna hugsun og að takast á við krefjandi spurningar. Á einu heimaprófinu hjá Mitau kom eftirfarandi verkefni: „Það er margt líkt með hugmyndum Marteins Lúthers og nasista um ríkisvaldið. Fjallið um rökin með og á móti þessari fullyrðingu. Hver er þín niðurstaða? Rökstyðjið svarið.” Að sjálfsögðu var verið m.a. að vekja athygli á þeirri staðreynd að í kenning- um Lúthers er að finna sterkan þátt undirgefni og hlýðni við veraldlegt vald: Góð stjórnvöld væru blessun frá Guði og vont yfirvald refsing Guðs fyrir syndir vorar. Sjálfur tók Lúther virkan TMM_3_2018.indd 116 23.8.2018 14:19
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.