Tímarit Máls og menningar - 01.09.2018, Side 55

A ð l e i k a S h a k e s p e a r e
TMM 2018 · 3 55
Um heimildir
Allar tilvitnanir í leikrit Shakespeares eru úr þýðingum Helga Hálfdanarsonar. Aðrar tilvitnanir eru
þýddar af undirrituðum. Við samningu greinarinnar var stuðst við ýmsar greinar Helga Hálfdanar-
sonar varðandi stakhenduna og Shakespeare. Auk þess voru höfð til hliðsjónar skrif manna eins og
John Barton og Peter Hall, sem báðir fengust við leikstjórn og stofnuðu Royal Shakespeare Company
árið 1960. Þeir fengust aðallega við Shakespeare og skrifuðu báðir bækur um þá reynslu sína. John
Barton skrifaði bókina Playing Shakespeare, sem er byggð á níu þátta sjónvarpsseríu frá árinu 1982.
Þar var tekist á við textann og form hans í verkum Shakespeares í vinnustofu með úrvals leikurum
þess tíma, aðallega frá Royal Shakespeare Company. Peter Hall skrifaði bókina Shakespeare’s
Advice to the Players, sem kom fyrst út árið 2003. Úr þessum bókum má finna ýmsar tilvitnanir hér,
beinar og óbeinar. En auk þess er að sjálfsögðu stuðst við áratuga beina reynslu af f lutningi leikrita
Shakespeares hér á Íslandi, hvorutveggja á leiksviði og í útvarpi. Síðast en ekki síst verður að nefna
Margréti Pálsdóttur, málfræðing, sem hefur af miklum skilningi og eljusemi leiðbeint leikurum
með framsögn og flutning bundins máls og hefur óvenju næmt eyra fyrir hrynjandi og blæbrigðum
í textaflutningi og leik. Auk þess veitti hún ómælda aðstoð við gerð þessarar greinar með yfirlestri
og frábærum athugasemdum. Auk hennar lásu yfir og gerðu athugasemdir þeir Ragnar Ingi Aðal-
steinsson, Ástráður Eysteinsson, Jón Karl Helgason og Þórarinn Eldjárn. Öllu þessu góða fólki eru
færðar alúðarþakkir.
Tilvísanir
1 Greinin birtist í tímaritinu Málfregn árið 1989. Ljóðið er í raun fyrsta erindi ljóðsins Að morgni
eftir Jón Helgason, sem birtist í Tímariti Máls og menningar, 2. tbl. 1940
2 Rómeó í Romeo and Juliet 2.2.2
3 Játgeir í Lé konungi 3.6.107–9
4 Hamlet 3.1.56
5 Hamlet 3.1.56
6 Antonio – upphafslína Kaupmanns í Feneyjum
7 Úr Shakespeare’s Advice to the Players
8 Hinrik fimmti í King Henry the Fifth 3.1.1–2
9 Hinrik fimmti í Hinrik fimmta 3.1.1–2
10 The Winter’s Tale 2.3.59
11 Vetrarævintýri 2.3.59–60
12 Sjá ritgerð Gylfa Hafsteinssonar: Stakhenda Shakespeares í meðförum þriggja þýðenda. Rann-
sókn á bragarhættinum í Lé konungi (frá 2011)
13 Konungurinn í Hamlet 3.5.36–40
14 Úr Fáein orð um Shakespeare, sem er formáli Helga Hálfdanarsonar að heildarútgáfu leikrita
Shakespeares í hans þýðingu, útgefandi Almenna bókafélagið 1982
15 Sjá til dæmis samtal Portsíu og Sjælokks í Kaupmanni í Feneyjum 4.1
16 Ríkarður annar 5.5.13 (á ensku: set the word itself against the word, King Richard the Second
5.5.13–14)
17 Úr Playing Shakespeare
18 Hamlet 3.2.1–22
19 Úr Fáein orð um Shakespeare
20 Úr ritgerð til M.A. prófs í HÍ 2009 eftir Láru Þórarinsdóttur – Að skipa ofar hinu hversdagslega:
Litið á ævi Helga Hálfdanarsonar og rýnt í þýðingu hans á Hamlet
21 Úr grein Helga Hálfdanarsonar í Morgunblaðinu þ. 17.4. 1977: Lér á Íslandi
22 Úr viðtali við Rúrik Haraldsson í Dagblaðinu þ. 13.5.1977 í tilefni af 30 ára leikafmæli hans
23 Úr Playing Shakespeare
TMM_3_2018.indd 55 24/08/2018 09:05