Úrval - 01.06.1952, Side 10

8
ÚRVAL
Hið flókna gangverk sem við
köllum menningu hefur gert
okkur háðari hvort öðru en
nokkru sinni fyrr ef við viljum
halda því gangandi. Á ytra borð-
inu eru það lífsvenjurnar sem
eru í voða ef við höldum ekki
frið hvert við annað, og ef það
er nokkuð sem við óttumst þá
er það skerðing þeirra. Enginn
einn maður hefur yfirsýn yfir
gangverkið, við getum ekki
komizt af án herskara af sér-
fræðingum, og þessvegna verð-
um við að vera eins og bræður
og systur og vingjarnleg og góð
hvert við annað, eins og segir
í sögunni. En það er erfitt, og
erindi okkar er ekki alltaf sem
erfiði. Ofbeldishneigð okkar
skýtur upp kollinum þar sem við
teljum að minnst hætta stafi af
henni. Kannski birtist sumt af
henni í asanum, við ryðjumst
áfram, troðum hvert á öðru
í þrengslunum. Það er einn-
ig eftirtektarvert hve við hér
í Svíþjóð sýnum litla vin-
áttu og einlæga kurteisi þeim
mönnum sem við teljum okkur
ekki eiga neitt undir að sækja.
Þá reynslu höfum við úr öllum
ferðum okkar um völundarhús
skriffinnskunnar. Annað fyrir-
brigði, sem menn í mínu starfi
sjá ótal sorgleg dæmi um, er
fyrirvinnan (karl eða kona),
sem er ástúðleg og lipur í starf
sínu en harðstjóri á heimilinu.
Það er augljóst, að þessir eitur-
broddar ofbeldishneigðarinnar
eru sízt til þess fallnir að bæta
sambúð og líðan mannanna.
Sennilega mundi ódulin reiði
reynast farsælli.
Ef við lítum aftur á hið tví-
þætta takmark menningarinnar
sem Freud talar um: annars-
vegar að vernda okkur fyrir
náttúruöflunum og hinsvegar að
stjórna samskiptum mannanna,
þá verðum við að viðurkenna,
að hið fyrra hefur lánast fram-
ar öllum vonum, en að einmitt
þessvegna erum við illa á vegi
stödd hvað hið síðara snertir.
Á ytra borðinu má segja að
samskipti mannanna séu við-
unandi. En þau hafa einnig aðr-
ar hliðar, sem vita inn á við
og eru í nánu sambandi við
stöðu okkar sem einstaklinga
í samfélaginu. Menningin stefn-
ir nú hröðum skrefum að æ sam-
virkari lífsháttum á öllum svið-
um lífsins, og við það hlýtur
að þrengja að einstaklingnum.
Þeirri spurningu er ósvarað og
of lítill gaumur gefinn, hve langt
má halda á þeirri braut án þess
að einstaklingarnir rísi öndverð-
ir, til knúðir af allra frumstæð-
ustu hvötum sínum.
■k ★ 'k
I matai’veizlu skyldu menn gæta þess að borða skynsamlega
en ekki of mikið, og tala mikið, en ekki of skynsamlega.
-— Somerset Maugham.,