Úrval - 01.06.1952, Side 33

ÞAÐ SEM SIOUX INDÍÁNARNIR KENNDU MÉR
31
ekki samstillt hinum Miklu
Máttarvöldum. Til þess að öðl-
ast vitneskju um hvað gera
þyrfti fóru menn til föstu á
háum hæðum í von um leið-
sögn. Indíánar taka ekki djöful-
inn og vítiseld mjög alvarlega
og hefnigjarn guð ér þeim fram-
andi hugtak. Öttinn er fjarri
lífsskoðun þeirra.
Sioux og Cheyenne indíánarn-
ir óttast ekki dauðann og líður
ekki illa í návist dauðra manna.
Ættingjar og vinir fóru oft til
legstaðar látins manns og sett-
ust á líkpallinn, eins og þeir voru
áður vanir að koma í heimsókn
til hans og setjast við arinn
hans. Börnin höfðu náin kynni
af veikindum, dauða og greftr-
un og fóru oft með fullorðnum
til legstaðanna.
Einu sinni þegar ég var á
heimleið með viðarknippi gekk
ég fram á gamlan indíána, sem
var að dansa, einn og alvarlegur,
á litlum hól. Þegar hann varð
mín var, varð ég sneypuleg og
tók til fótanna, ég hafði verið
að njósna um fullorðinn mann.
En indíáninn kallaði mig til sín
með einu orði: „Sonardóttir."
Með dráttmyndum í rykið og
bendingamáli sagði hann mér
söguna um gömlu konuna sem
bjó í tunglinu, sem nú var að
rísa fullt í austri. Hann sýndi
mér viðarknippið sem hún hafði
týnt saman í skyndi áður en
stormurinn, sem alltaf kemur
með minnkandi tungli, skylli á.
Svo sagði hann mér hversvegna
hann hefði komið hingað, þar
sem mikill maður þjóðar hans
hafði verið skilinn eftir á lík-
pallinum fyrir 50 árum, til þess
að hverfa aftur til grassins, sem
ól vísundinn, er síðar yrði fæða
handa indíánunum.
Þegar ég fór var gamli mað-
urinn að troða í steinpípuna sína
og síðustu geislar kvöldsólar-
innar skinu á hrukkótt andlit
hans og snyrtilega, fjöðrum-
prýdda fléttuna. Hann var gam-
all hermaður sem komið hafði
til legstaðar höfðingja síns er
fallið hafði fyrir vopnum hvítra
hermanna. Samt kallaði hann
barn þeirra ,,sonardóttur“ og
sagði henni sögu sem gerði jafn-
leiðilegt starf og viðarsöfnun
virðulegt.
I notkun orðanna „sonarson-
ur“ og sonardóttir" er að finna,
að ég hygg, kjarnann í afstöðu
indíánanna til æskunnar. Það
fyrsta sem barnið lærir er, að
þegar um er að ræða öryggi og
hag heildarinnar verði einstakl-
ingurinn að setja það ofar sínum
eigin hag og öryggi. En hann
finnur líka frá byrjun, að allir
í samfélaginu bera jafna ábyrgð
á velferð hans. Sérhver arineld-
ur mun bjóða hann velkominn,
í sérhverjum potti mun eitt-
hvað verða afgangs handa
svöngum dreng, sérhvert eyra
opið fyrir harmatölum hans,
fagnaðarmáli og framtíðaráætl-
unum. Og jafnframt því sem
heimur hans stækkar, finnur
hann að hann vex sjálfur með