Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.12.2010, Blaðsíða 99

UM TURNA BABEL
með „það sem þau vilja segja“? Og hvað með þessa framsetningu þar sem
ekkert er sett fram með venjulegum hætti nærverunnar?
Hér er nafnið, táknið, sannleikurinn, bókstafurinn í húfí.
Eitt djúprætt undirstöðuatriði ritgerðarinnar, sem og textans frá 1916,
er kenning um nafnið. Málið grundvallast þar á orðinu og þeim forgangi
sem það að nefna hefur. Þetta er, meðal annarra orða, staðhæft af mikilli
fesm ef ekki miklu afdráttarleysi: „frumefni þýðandans“ er orðið, ekki
setningin, hin setningafræðilega liðskipting. Til stuðnings þessari hug-
mynd býður Benjamin upp á einkennilega „mynd“: hann líkir setning-
unni (Satz) við „múrinn framan við tungumál frumtextans“ en orðinu,
orð-íyrir-orð-inu, orðfýlgninni (Wörtlichkeit) við „súlnagöng“ þess. Þar
sem múrinn styður við, með því að hylja (hann er framan við frumtext-
ann), veita súlnagöngin smðning jafnframt því að hleypa inn birtu og
gefa þannig kost á að sjá frumtextann (við erum ekki langt frá „hliðar-
göngum Parísar“6). Þessi forgangur orðsins styður að sjálfsögðu forgang
nafnsins og þar með eiginleika eiginnafnsins, möguleika þýðingarsamn-
ingsins og það sem í húfí er með honum. Hann vísar á hið hagræna
vandamál þýðinga, hvort sem um er að ræða hagfræði sem lög um eigið
eða hagfræði sem magnbundin tengsl (að umrita sérnafn í fleiri orð, setn-
ingu eða skýringu o.s.frv., er það þýðing?).
Til er það-sem-þýðast-á. Það skikkar og skuldbindur. Það skuldbindur
miklu fremur sérnöfnin á jaðri tungunnar en höfandana, í eðli sínu
skyldar það hvorki til að miðla, né að vera fulltrúi fýrir, né að halda gef-
ið loforð, öllu heldur að teikna upp samninginn og gefa líf sáttmálanum,
m.ö.o. symbolon, í merkingu sem Benjamin gefur ekki undir þessu nafni
en gefur án efa í skyn með metafórunni um amfóruna, eða segjum held-
ur, úr því að við höfum haft hugboð um hina almennu merkingu meta-
fórunnar, með ammetafórunni.
Fyrst þýðandinn hvorki endurgerir né skapar eftirmynd af frumtextan-
um þýðir það að sá hinn sami kemst af og umbreytist. Þýðingin verður
að sönnu skeið í hans eigin vexti, hann fullgerist í henni og stækkar úr
því. En nú er nauðsynlegt að af vexti (og það er í þessu samhengi sem
„sæðisrökfærslan“ hlýtur að hafa læðst að Benjamin) spretti ekki hvaða
form sem er í hvaða átt sem er. Vöxtur verður að fullgera, fylla, gera heilt
6 Benjamin tók þetta fyrirbaeri til umfjöllunar í öðrum skrifum sínum, íyrst og fremst
í ófullgerðu verki sem gefið var út að honum látnum undir heitinu Das Passagen-
Werk. - Þýð.
97